Leita í fréttum mbl.is

Margumtalaðar dagbækur

 

Dagbók Johannesens

 

Hin mikla umræða um dagbækur Matthíasar varð til þess að ég settist niður og las nokkrar síður.

Ekki get ég fallist á að þetta séu góðar heimildir um sögu Íslands á seinni tímum eins og sumir menn telja. Þetta er fyrst og fremst túlkun Matthíasar á atburðum líðandi stundar, sem snúa að honum og nánasta hópi einhverra karlpunga sem hann hefur umgengist. Svo er þetta heimild um innræti og persónugerðs pólitísks skálds í dvergríki. Kannski líka góð heimild um að æðstu yfirmenn okkar hafi ekki alltaf verið neinir þokkapiltar, og að þeir hafi oft lagst mjög lágt þegar þeir voru til dæmis að velta fyrir sér sjúkrareikningum fyrrverandi forsetafrúar. En sýnir það ekki líka að þeir eru mannlegir eins og skáldin og við hin hinir dauðlegu borgarar og þorparar?

Guðmundur Magnússon  telur að Matthías ætti að hafa beðið menn að lesa sumt af þessu yfir, áður en það var birt. Yfirlestur á gögnum frægra manna, áður en þau er sett á skjalasöfn eða opinberuð, eru stundum nauðsynleg fjölskyldunnar vegna, en einnig vegna þeirra skítverka sem þeir kynnu að hafa framkvæmt og sem fjölskyldan og stjórnmálaflokkurinn vilja ekki að séu á vitorði allra. Ætli slík "ritskoðun" hafi nokkru sinn átt sér stað á Íslandi? Í ekta lýðræðisþjóðfélagi ætti það auðvitað ekki að vera nauðsynlegt.

Nú var Matthías bara ritstjóri, svo hann hefur svo sem fullan rétt á því að setja sjálfan sig á útopnuna með þessum hætti í ellinni. Mín heimildagagnrýni segir mér hins vegar, að dagbókabrot Matthíasar hafi verið vel lesin yfir, og stundum læðist að mér sá grunur, án þess að ég geti sannað eitt eða neitt að skáldskapargáfa Matthíasar hafi stundum borið hann ofurliði þegar hann sat og skrifaði dagbókina. En þetta er bara getgáta. Þegar ekki verið að velta sér upp úr stjórnmálum er oft gaman að lesa dagbókina t.d. kaflann sem ber yfirskriftina Í lok Október - Eftirmáli (1998).

Ég hef sjálfur unnið við útgáfu dagbóka, flóttamanna og diplómata. Ég verð að segja, að þörf manna á birtingu dagbókabrota í lifanda lífi, geti bent til þess að ekki sé allt með felldu. En ekki segi ég að svo sé í tilfelli Matthíasar, enda er Matthías heiðvirður maður og ég þekki hann ekki af neinu misjöfnu. Þekki hann reyndar bara ekki neitt og ætti kannski ekki að vera að blanda mér í hans útgáfumál. Annar rithöfundur, Guðbergur Bergsson, hefur þetta að segja um menn sem opinbera sig á bloggum og væntanlega líka í dagbókum á Netinu: Blogg er viss tegund af blaðri, viss belgingur, sjálfshyggja á afar lágum nótum. Það er útbreiðsla eldhússins sem ríður hvarvetna húsum í skvaldurmenningu samtímans, kerlingaskvaldur í skólagengnum búningi "földu svuntunnar".

Mikið væri gaman að sjá origínalinn af þessum strjálu og oft á tíðum gloppóttu dagbókafærslum hans Matthíasar Johannessens. Voru þetta dagbækur eins og þessi að ofan, stílabækur, minnisbækur frá Shell, eða laus blöð á borðinu sem heftuð voru saman við tækifæri? Bíð ég svo eftir því að fá svör við því unz Matthías er búinn að setja þær á pdf skrár í náinni framtíð, svo þjóðin geti líka skoðað rithandasýni hans í allri skvaldurmenningunni.


Kim Larsens schlechte Gesundheit

Larsen og sigo
 

Stórkjafturinn Kim Larsen, þjóðsöngvari Dana, sem meira að segja hefur komið til Íslands til að syngja sína einföldu smelli til að efla áhuga Íslendinga á danskri tungum, er búinn að koma sér í slæmt mál

Larsen hefur gerst forystumaður fyrir hópi fólks sem finnst brotið á þeim vegna reykingabanns. Larsen er greinilega á góðri leið til þess að fá krabbamein vegna mikilla reykinga. Það er hans eigið mál. Hann gæti líka orðið 96 ára alveg eins og langamma mín sem keðjureykti frá 9 ára aldri.

En Larsen er nú í forystu fyrir átaki danskra reykingamanna sem finnst að sér vegið vegna hertra reglna um reikningar á opinberum stöðum. Eitt af slagorðum þessa átaks er: Gesundheit macht frei. Þetta er afar keimlíkt orðum þeim sem nasistar skreyttu útrýmingarbúðir sínar með "Arbeit macht frei". Reyndar er það ekki óþekkt slógan. Á skóla hér í nágrenninu stendur "Flid skaber frihed" en það var ætlað börnum.

Andspyrnumaðurinn og læknirinn Jørgen Kieler, sem ég þekki vel, hefur gagnrýnt Larsen og sjóð hans Himmelblå fonden fyrir að hafa notað umritað slagorð nasista í tengslum við að Larsen og hans fólk mótmæla reykingalögum í Danmörku með tilvísunnar til þess að nasistar hafi verið þeir fyrstu sem settu lög um reykingabann. Kieler, sem sjálfur sat í fangabúðum nasista, finnst þetta slagorð Larsens og Co. vitanlega vera ósmekklegt, og það finnst mér líka.

Larsen virðist bara púffa á það og telur að ríkistjórn, sem sett hefur ný reykingalög í Danmörku, sé gerræðisstjórn sem vel eigi skilið samlíkingu við nasista. Ríkisstjórnin er nú samt örugglega alveg nógu góð til að borga sjúkrareikninga þeirra Dana, sem drepið hafa sjálfa sig og aðra, hægt og bítandi með tillitslausum reykingum.

En mikið er gott til þess að vita, að Kim Killroy Larsen greiði sína reikninga sjálfur, þegar hann er kominn á life support.

Hóst!


Smokkur, smokkur, smokkur, smokkur

Á Indlandi er mikil sókn í gangi til að fá karla til að setja á sig smokkinn. Ekki veitir af. Allt of margir Indverjar eru vandamál og allt of margir þeirra eru með HIV. Líklegast er betra að fækka Indverjum með smokkum en aukinni HIV útbreiðslu.

 

 

Hlustið á tón fyrir farsíma, sem minnir á átakið og auglýsinguna sem vakið hefur heimsathygli. Smokkvísir Indverjar.

 


Ólympíuleikana til Íslands 2020

 

Dorrit keppir á sjóskíðum

 

Ég hef einu sinni rassberað forsetafrúna og vona að hún fyrirgefi mér það. En nú ætla ég að flengja hana vegna þess að ég er enn ekki búinn að fá fálkaorðu og vegna þess að ég er óforskammaður dóni.

The first lady of Iceland studdi nefnilega drauma einræðisríkisins Katars (Qatar) sem langaði að halda Ólympíuleikana árið 2016. Land, sem ekki viðurkennir tilvist annarra ríkja, getur auðvitað ekki haldið Ólympíuleikana, nema að það sé eins stórt og Kína.

En Dorrit var ekki í vafa. Hún vildi til Katar árið 2016. Nú hefur Katar hins vegar verið fært frá og bardaginn stendur héðan í frá á milli Chicago, Tokyo, Rio og Madrid. Megi besta og ríkasta borgin vinna, og íbúar hennar borga meira í skatta 20-30 ár á eftir.

Þessum stuðningi sínum við Katar lýsti Dorrit rækilega í Huffington Post, sem er vefrit sem rekið er af merkilegri konu, Aríönu Huffington (fæddri Stassiopoulos) sem líkist Dorrit mjög á yfirborðinu

Dorrit skrifaði m.a. I was born into one of the oldest Jewish families in Jerusalemand have been fortunate to have had many Arab and Israeli leaders among my closest personal friends in recent decades. In my capacity as the First Lady of Iceland, I have come to know Qatar even better and been privileged to enjoy cooperation and dialogue with the Royal Family and the educated and visionary leadership of the country.

Það eru ýmsar villur í þessari málsgrein. Ég þekki nú margar gyðingaættir í Jerúsalem, sem hafa alið þar manninn lengur en Mosaef fjölskyldan. Þær voru komnar aftur til Jerúsalem löngu fyrir þann tíma að Moussaieffarnir voru að vefa ábreiður og klæði fyrir þjóðarmorðingjann Djengis Khan einhvers staðar í Uzbekistan á 12. öld, þegar trúbræður þeirra sættu ofsóknum annars staðar. 

Dorrit skrifar nú ágætlega miðað við að hún er lesblind. Kannski les Ólafur þetta yfir fyrir hana?

En af hverju mælir Dorrit einfaldlega ekki með Ólympíuleikum á Íslandi? Á hún kannski fleiri vini í arabaheiminum en á Fróni?


Biblían er fjári góð heimild

Fyrsta fræðigreinin sem ég skrifaði í miðaldafornleifafræði fjallaði um innsigli. Hana skrifaði ég að beiðni Kristjáns Eldjárns í Árbók hins íslenzka Fornleifafélags 1980.

Ég hef ekki misst áhugann á innsiglafræðinni og les yfirleitt allt sem ég sé um forn innsigli, í hvaða landi sem er. Þetta voru undirskriftir manna og eru mjög merkilegir gripir og geta sagt mikla sögu ef maður kann að lesa á þau.

Yehuchal ben Shelemayahu

Nýlega hafa fundist við fornleifauppgröft í Jerúsalem innsiglismyndir á leir. Ein þeirra tilheyrði Gedalía ben Pashur, þ.e. Gedalíu syni Pashurs. Maður þessi nefndur í Jeremíasarbók, 38:1. Í sama kafla hjá Jeremíasi spámanni er nefndur til sögunnar Yehuchal ben Shelemayahu. Svo vel vill til, að innsigli hans (sjá mynd hér að ofan) fannst ekki langt frá innsigli Gedalíu árið 2005. Báðir voru þessir menn uppi fyrir 2600 árum og voru ráðherrar í stjórn konungs sem hét Zedekiah. 

Zedkías, sem upphaflega hét Mattaníahu (eðe Mattanías), var merkur kóngur fyrir margt. Spámaðurinn Jeremías var einmitt rágjafi hans. Upphaflega var Zedekía smákóngur gyðinga undir Nebúkadnessar Babýloníukonungi. En fljótt urðu þeir miklir fjandmenn og voru ráð Jeremíasar og ef til vill innsigliseigendanna góð. Herir Nebúkadnessars réðust á Jerúsalemborg 589 fyrir byrjun okkar tímatals og eftir 18 mánaða umsátur gjöreyddi hann og herforingi hans borginni. Zedekías flýði með sonum sínum en var tekinn höndum. Hann þurfti að horfa upp á syni sína drepna áður en augun voru stungin úr honum og hann færður í hlekkjum til Babýloníu.

Fyrir utan innsigli Gedalíu og Jehuchals, fannst í fyrra innsiglisstimpill Temechs fjölskyldunnar, sem voru musterisþjónar í fyrsta musterinu í Jerúsalem áður en villimenn frá Babýloníu eyðulögðu það og ætt Temechs var hneppt í þrældóm í Babýloníu.

Temech Seal

Nú er við sama uppgröftinn í Jerúsalem búið að finna innsigli tveggja manna og einnar ættar, sem voru við hirð Zedekíasar konungs. Íslenskir fornleifafræðingar eru á meðan að leita að fjársjóðum Musterisriddara fyrir ítalska ævintýramenn.

Mikið hefði ég nú gaman að heyra frá eins og einum af þessum reiðu ungu andtrúarfasistum, sem afneita biblíunni sem húmbukki og hindurvitnum og eru með skítkast á trúað og siðmenntað fólk.

Þess má geta að faðir Dorritar Moussaieff forsetafrúar okkar, hann Shlomo, á eitt stærsta og merkilegast safn innsigla fornra gyðingakonunga og embættismanna. Er ekki kominn tími til að sýna eitthvað af því á Íslandi? Út hafa komið bækur um biblíuinnsigli Shlomos. Ég gæti vel tekið það að mér að sjá um slíka sýningu á Þjóðminjasafninu eða í Þjóðmenningarhúsi. Ég rakst nýverið á þetta blogg, sem er eins konar nútímainnsigli fyrir Moussaieff fjölskylduna.

 

Moussaieff innsigli
Bók um innsigli Shlomo ben Rehavia Mousahef. Faðir Shlomos, Rehavia, henti Shlomo út 11 ára gömlum, þar sem snáðinn neitaði að fara með bænirnar sínar. Hann sagðist ekki vera trúaður. Í nokkur ár bjó hann í hellum og safnaði og rændi fornminjum. Eitt sinn var hann rekinn úr skóla fyrir að hafa rænt forna gröf. Nú mun hann vera hinn mesti trúmaður.

Danski veruleikaflóttinn og PET detectives

 
PET detective

 

PET eða Politiets Efterretningstjeneste, leynilöggan í Danmörku, sem varð til á rústum lögregluyfirvalds sem á stríðsárunum gekk of erinda nasista og sendi t.d. gyðinga og aðra flóttamenn í greipar þýsku morðmaskínunnar, er nú aftur farin að senda mikilvæg skilaboð til danskra stjórnvalda til að þjónkast einhverju öðru yfirvaldi. Samkvæmt PET ættu yfirvöld að vanda málfar sitt. Þetta er ekki spurning um að kunna danska mál-, og setningafræði. PET vill að yfirvöld noti ekki ákveðin orð.

Hvaða orð skyldu það nú vera? Jú, danskir spæjarar vilja ekki að yfirvöld noti orð eins og "jihad", "íslamismi", "öfgamenn (fundmentailster)" eða "Mujahedin". Ekki má heldur tala um "ilsamíska hryðjuverkamenn" eða "heilaga stíðsmenn" (hellige krigere/holy warriors) en mælt er með því að aðeins sé talað um "hryðjuverkamenn".  Salafaismi og Wahabismi eru líka orð sem dönskum yfirvöldum er sagt að varast.

Ætli megi segja "Búh"?

Þetta eru nú ráð sem Anja Dalgaard-Nielsen (f. 1972)  yfirmaður deildar hjá PET sem sér um fyrirbyggjandi aðgerðir gegn hryðjuverkum mælir með. Þessi málhreinsun og sniðganga orða á að varna því að múslímskir borgarar í Danmörku finnist þeir liggja undir grun! Svo telur Anja, sem upphaflega var sérfræðingur í málefnum Þýskalands eftir 1992, áður en hún hellti sér út í hryðjur, að maður gefi öfgamönnum vind undir vængi með því að nota orðanotkun þeirra sjálfra. Allan þennan fróðleik mé lesa í 8 bls. skýrslu sem heitir: "Sprogbrug og Terrorbekæmpelse".  Ekki sérstaklega gáfulegt, eins og flest sem frá þessari ljósku hefur komið. Að mínu mati hefur hún stundum troðið upp í sjónvarpi og talað um hluti sem hún veit ekkert meira um en þeir sem fara á internetið í hálftíma og slá upp einhverju sem rætt er um.

Hinn frábæri fræðimaður Mehdi Mozzafari, Írani á flótta, sem stjórnar Center for Forskning i Islamisme og Radikaliceringsprocesser við Árósarháskóla segir þetta um skýrsluna: "Það er hætta á því að maður loki augunum fyrir veruleikanum, ef maður getur ekki kallað Osama bin Laden íslamistískan hryðjuverkamann. Það stenst ekki. Íslamisminn þróaðist jú út úr Íslam".

Ráðherrar dönsku ríkisstjórnarinnar neita að svara spurningum um skýrsluna. Danski þjóðarflokkurinn (Dansk Folkeparti), hefur mælt með því að skýrslan verði dregin til baka og bloggarar og leiðaraskrifarar nokkurra blaða kalla þetta tilburði hugsunarlögreglu. Radikale Venstre, flokkur sem einna mest stundaði samstarf við nasista fyrir 60 árum, telur hins vegar að þetta sé hið besta mál.

Eru Danir nú allt í einu orðnir hræddir við að kalla "en spade for en spade". Lesið skýrslu PET hér . Ef þið hlægið ykkur máttlaus við lestur hennar eins og ég gerði, látið mig vita. Ef þið eruð sammála henni, þá stingið bara höfðinu í sandinn og bíðið eftir fyllingu tímans.

 

Strútar

 


Innrás Rússa í Georgíu var vel skipulögð

 

Felgenhauer

 

Óháður hernaðarsérfræðingur í Moskvu, Pavel Felgenhauer, hefur nú sett fram þá skoðun sína að Rússar hefðu hafið innrás í Georgíu, sama hvað gerst hefði þar í landi.  Sjá hér.

Ég er hræddur um að Pavel Felgenhauer sé ekki lengur óháður. Ég tel mun líklegra að hann sé mjög háður, og héðan í frá helst háður hjálp annarra ef hann ætlar sér ekki að verða næsta fórnarlamb fjöldamorðingjans Pútíns. Pútan litla þolir ekki gangrýni, sérstaklega ef hún er vel undirbyggð.  

Samsæriskommar eru nú farnir að sjást segja og skrifa að gyðingar í stjórn Georgíu sé um allt að kenna. Þær kenningar skyldu þó aldrei vera komnar frá litlu gulu pútunni, mætti maður spyrja. Nei, í alræðisríkjum eins og Rússlandi er gyðingahatur alltaf íþrótt hins breiða meirihluta. Reyndar halda Rússar því líka fram að Úkraínumenn séu með puttana í stríðinu í Georgíu. Samsæriskenningar eru kenningar óþokkans.

Blessuð sé minning Pavels Felgenhauers.

 

KGB officer Putin
litla gula pútan

Reykjavíkurhótunin 2003

Sergei Ivanov
 

Leiðtogafundur Ronald Reagans og Gorbachovs í Reykjavík 1986 er mjög rómaður atburður. Þetta var heimsviðburður, sem hægt er að tengja Íslandi og auknum friði í heiminum. Einn af þessum góðu hlutum sem koma Íslandi á landakortið og menn gleyma seint ef þeir hafa komið einhvers staðar nálægt fundinum.

En annar frægur fundur í Reykjavík hefur að mestu farið fram hjá mönnum, ef hann er þá ekki alveg gleymdur og grafinn. En það sem á honum var sagt var fyrsta afgerandi yfirlýsingin um þá stefnu sem nýja Stór-Rússland sýnir nú í Georgíu. Sergei Borisovich Ivanov, varnarmálaráðherra Rússlands, staldraði við á Íslandi í október 2003. Hann talaði við Halldór Ásgrímsson, sem bauð honum í veislu, og svo hélt Ivanov fund. Ekki í Hofdi House, heldur bara venjulegan fréttamannafund.

Á þeim fundi sagði Ivanov, sem nú er aðstoðarforsætisráðherra Rússlands, að Rússland myndi "stunda varnir" á svæðum utan landamæra sinna, þ.e. innan fyrrverandi Sovétlýðvelda, sem voru meðlimir í Commonwealth of Independent States (Samveldi Sjálfstæðra Ríkja (fyrrverandi Sovétlýðvelda), sem í daglegu tali eru kölluð CIS. Ivanon sagði í Reykjavík, að ef upp kæmi "óörugg staða i CIS löndum" eða "bein hótun" gegn rússneskum borgurum á svæðinu, þá gætu Rússar "fræðilega séð" notað hervald ef aðrar lausnir, eins og t.d. stjórnmálalegar lausnir og efnahagslegar þvinganir, myndu bregðast.

Þessi yfirlýsing Ivanovs í Reykjavík, sem ég kalla Reykjavíkur hótunina, vakti engin viðbrögð á Íslandi. Ingibjörg Sólrún, sem alltaf mótmælir öllu, hélt kjafti. En ekki vantaði viðbrögð CIS landanna og Georg Shevardnadze, þáverandi forseti Georgíu, sem lýsti þessum orðum Ivanovs sem beinni hótun gegn Georgíu.

Nú, þegar Rússar eru orðnir verulega rauðir í vöngum vegna innrásarinnar í Georgíu, sem er aðgerð sem þeir kalla því fína orði Peace Keeping, er yfirlýsingin frá Reykjavík 2003 orðin að veruleika. Hún er ekki lengur fræðilegur möguleiki. Síðan á blaðamannafundinum í Reykjavík árið 2003 hefur Rússland ekkert falið viðleitni sína til að hrinda þessari árás sinni í framkvæmd.

 

Ég hef lengi haft áhuga á rússneska stjórnmálamanninum Sergei Ivanov (f. 1953). Hann er fyrrverandi KGB maður og núverandi vara-forætisráðherra Rússlands og gamall vinur Pútíns, alveg síðan þeir hleruðu andhófsmenn og gyðinga í Leníngrad.

Þegar Pútín er í vondum málum er Sergei sendur í viðtöl, því Sergei er fluggáfaður og getur talað fullkomna diplómataensku. Hann byrjaði feril sinn í Leningrad með því að njósna um gyðinga frá Norðurlöndum, sem reyndu að smygla listum yfir trúbræður sína sem vildu flýja Sovétríkin. Sergei talar nefnilega líka norsku, sænsku og dönsku fyrir utan ensku.

Sergei hefur með tímanum komst til valda undir verndarvæng gamla vinar síns, Pútíns. Pútín valdi hann þó ekki í stöðu forseta. Til þess var hann of verðmætur. Unglambið Dr. Medvedev (f. 1965), varð fyrir valinu, vegna þess að hann veit ekkert um sauruga fortíð Pútíns og Sergeis í Sovétapparatinu. Medvedev er bara sætur strákur, sem Pútín talar beint í gegnum. Hins vegar hefur Pútín hina höndina í Sergei Ivanov, sem er meira pókerfés og diplómat en Pútín sjálfur. Ivanov  getur sagt hlutina á fullkominni ensku, án þess að mismæla sig, líkt og hann gerði í Reykjavík. Tungan er enn mikilvægt vopni, og þegar Ivanov talar, ættu menn ekki að misskilja neitt. Nothing gets lost in translation. Hann er málamaður, sem byrjaði ferill sinn að vasast í gyðingum á flótta.

 

Medvedev

 

Nú þegar fer að líða að því að draumur Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur rætist, dýri draumurinn um að Ísland taki setu í Öryggisráði SÞ. Þá hélt maður að það væri kannski meir að vænta en þessarar látlausu yfirlýsingar frá ráðherranum, t.d. í ljósi þess að Rússneski varaforsætisráðhrran skýrðu fyrst opinberlega frá áformum Rússlands um ótakmarkaðan yfirgang sinn yfir nágrannaríki sín á fundi á Íslandi árið 2003, en kannski frekar vegna þess að Ingibjörg dýra er oft miklu harðorðaðri í yfirlýsingum, enda enginn diplómat og léleg málamanneskja. 


We can see what we are going to find, before we find it

 
Cucumber season 2008

 

Nú er fornleifagúrkan 2008 greinilega komin á fulla ferð og getur íslenskur fornleifafræðingur eins og ég, sem er langt frá góðu gamni, oft rekið upp stór augu þegar hann les um sumarvertíðina hjá kollegum sínum. Sumt gleður mig en annað fær mig til að brosa, jafnvel hlæja - en ekki alltaf af gleði. Oft er það skrítnum fréttaflutningi að kenna, ekki fornleifafræðingunum. Fornleifafræðingar eiga að hafa það fyrir reglu að biðja um að fá að lesa frétt áður en hún er birt. Af biturri reynslu er það ljóst að sumarmenn fréttastofanna, sem oft framreiða fornleifafréttir, eru ekki alltaf starfi sínu vaxnir

Fyrir nokkrum árum var hlaupið með það í fjölmiðla að bein eskimóakvenna hefðu fundist á klaustri austur á landi. Hvað ætli hafi orðið um þær stöllur? Það upphlaup var nú reyndar ekki fjölmiðlum að kenna. Nýlega var íslenskur fornleifafræðingur að hjálpa Ítala að finna gersemar á öræfum Íslands. Ekki tel ég líklegt að Bjarni F. Einarsson fornleifafræðingur hafi verið þarna til annars en að fylgjast með því að allt færi sómasamlega fram. Ítalinn hafði reiknað út að faldir fjársjóðir væru þarna á Íslenska hálendinu. Það er kannski orðið of létt að fá leyfi til að stunda fornleifarannsóknir á Íslandi. Rugludallar sem leita að the Holy Grail í einhverri Dan Brown vímu eiga ekkert erindi til Íslands. Þeir eru að leita að því sama sem SS-fornleifafræðingar leituðu að á 4. áratugi síðustu aldar.

Í gær sá ég bandarískan fornleifafræðing, John Steinberg, lýsa rannsóknum sínum á rústasvæðum í Skagafirði með örbylgjusendum. Steinberg og hópur hans segjast hafaf fundið danska mynt frá því um 1040 í rústum á Stóru-Seylu í Skagafirði. Í fréttinni fáum við að vita þetta:  Það sem vekur undrun, og jafnvel örbylgjusendar geta ekki svarað, er af hverju peningurinn sem fannst við Stóru-Seylu er úr kopar þegar danska myntin var slegin úr silfri.

Það er ekki nema von að menn reki í rogastand. Koparmynt (gangmynt) var ekki slegin í Danmörku fyrr en á 16. öld. Ef "mynt" sú sem fannst á Stóru Seylu er frá því um 1040 og dönsk, er það mynt Harðaknúts, sem var þá við völd 1035-1042. Myntir hans frá Danmörku og Bretlandseyjum eru vel þekktar og rannsakaðar, en ekki þekki ég neinar sem eru líkar "myntinni" í Skagafirði. Ég er búinn að skoða allar myntir frá stjórnartíma Sveins Tjúguskeggs allt fram til Haraldar Hænu, það er frá 1013 til 1080. Ég finn ekki neinar myntir sem líkist mynstrinu sem ég sé á bronspeningnum frá Stóru-Seylu.

Dönsk myntslátta á 11. öld var undir áhrifum af enskri (Angló-saxískri) sláttu, og verið getur að eitthvað líkt "peningnum" á Stóru-Seylu sé til á meðal 11. aldar myntar á Bretlandseyjum. En ekki hef ég fundið neitt í mínum bókum um það.

Enda held ég ekki að þetta sé mynt, heldur kinga (skreyti) sem hangið hefur í sörvi (meni) með perlum og öðru skrauti. Kingan hefur væntanlega verið búin til  til að líkjast gangmynt tímans. Einhvern tíma hefur karl eða kona slitið sörvi sitt og þessi koparpjatla hefur fallið í gólfið og ekki fundist aftur. Oft var sett lítil festi á myntir og í þessu tilfelli hefur verið búin til eftirlíking af mynt til að nota sem skreyti. Menn höfðu líklega ekki ráð á silfri á Seylu.

Orð John Steinbergs fornleifafræðings "We can see what we are going to find, before we find it" eru háfleyg og gleymast seint (horfið á myndskeiðið með fréttinni). Gott að fá svona veltalandi Superman með röntgensjón í fornleifafræðina. Ég leyfi mér að bæta við ókeypis ráðgjöf handa John Steinberg: but you sure aint goin' to discover what you find, if you don't make an effort to know. Það má vera að Bandaríkjamenn sem eru að rannsaka á Íslandi séu sleipir í örbylgjum, en þeir eru, eins og einn fyrrverandi formaður Fornleifanefndar Ríkisins sagði á síðasta áratug 20. aldar, því miður nær oftast ólæsir á menningarsögu Íslands og Norðurlandanna


Grænt ljós frá Íslandi

Grænt ljós frá Íslandi

 

Ef þetta er spurning um klukkutíma, skiptir það ekki máli, nema að sagnfræðinginn gruni að Davíð Oddsson eða einhverjir aðrir hafi talað við bresk stjórnvöld án þess að Halldór vissi það. Þá er mig farið að gruna að það séu annarlegar ástæður sem drífi sagnfræði Vals Ingimundarsonar. Hver var fyrstur geta þeir fyrrverandi forsætisráðherrar deilt um til dauðadags, og slegist um hvort ljósið sem Bretar fengu frá Íslendingum var grænt eða blátt.

Samþykkt Íslendinga til að lýsa stuðningi við aðgerðir gegn ógnarstjórninni í Írak skipti svo sem engu máli, en hún er heldur engum til vansa, þótt einfeldningar sem styðja hryðjuverkahópa telji svo vera og telji sig bera ábyrgð á dauða fólks í Íran. Ekki tel ég mig ábyrgan fyrir þeim.


mbl.is Bresk stjórnvöld fengu grænt ljós 17. mars
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

« Fyrri síða | Næsta síða »

Höfundur

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

vilhjalmur@mailme.dk

Bækur

Kynning á nokkrum færslum, greinum og bókum PostDocs


Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband