Leita í fréttum mbl.is

Bloggfćrslur mánađarins, nóvember 2020

Laxness - Texas

Astin Texas

Eitt af heitustu málunum í kuldakastinu á Íslandi er deila Ólínu Kjerúlf Ţorvarđardóttur og Björns Bjarnasonar. Ég hallast helst ađ ţví ađ kalla ţetta ljóta rimmu íslensks forréttindafólks međ sérţarfir.

Rit Ólínu Ţorvarđardóttur er persónulegt uppgjör afar skapmikillar konu, sem lítur á sig sem eins konar fórnarlamb og ţolanda Sjálfstćđisflokksins - líkt og hún telur Laxness hafa veriđ líka. Rit Ólínu er til umrćđu á Fornleifi nú ţar sem margt í ritrýni Ólínu er leiđrétt.

Björn Bjarnason hefur vitaskuld svarađ Ólínu, ţví hann er sonur föđur síns sem var einn fremsti ráđherra Sjálfstćđismanna á 20. öld. Börn halda oftast úti vörnum um minningu nánustu ćttmenna sinna. Björn svarar náttúrulega ţeim ásökunum hennar ađ fađir hans og Sjálfstćđisflokkurinn hafi komiđ í veg fyrir ađ Atómstöđin yrđi gefin út í BNA sem hafi útilokađ stóra hluti fyrir Laxness í henni Ameríku. En Ólína líkir hins vegar hálfgert sínum eigin "vandrćđum" viđ vandrćđi Laxness (ekki er leiđum ađ líkjast) og íhaldiđ er vitaskuld skúrkurinn.

Heimildarýni Ólínu er hins vegar međ afbrigđum léleg viđ ţetta atriđi í bók hennar og Björn er heldur ekki međ allt á hreinu. Ólína hefur ekki getađ lesiđ bók Halldórs Guđmundssonar sér til gangs, enda máliđ varđandi Laxness og tekjur hans af Sjálfstćđu fólki í Bandaríkjunum dreifđar um bókina. Bćkur HHG um Laxness koma víst ađ engu gagni heldur.

Mig langar ađ biđja ţetta valdafreka fólk (ţví Ólína er einfaldlega ekki fórnarlamb) ađ fara til Bandaríkjanna, ţegar ţađ verđur hćgt, nánar tiltekiđ til Austin í Texas.

Eftir ađ hafa hvílt úr sér jet-laggiđ á góđu 5 stjörnu hóteli sem hentar ráherra- og sýslumannabörnum, langar mig ađ biđja ţau ađ aka ađ Harry Ransom Center á University of Texas. Áđur en ţau koma ţangađ geta ţau beđiđ um ađgang ađ skalasafni Alfred A. Knopfs útgáfunnar (Alfred A. Knopf Inc. Records; Manuscript Collections MS 00062), og panta skjöl úr ţessum flokki sem varđar bréfaskriftir forlagsins viđ heimsskáldiđ Halldór X.Laxness, sjá hér fyrir neđan. Ţiđ lesiđ rétt Halldór X. Í BNA Trumps er Laxness ekki betur ţekktur en svo, ađ hann heitir ţar Halldor X. Laxness. Minnir ţetta óneitanlega á hann Malcolm, sem er ekki minna ţekktur en Laxness.

Í ţessum skjölum, bréfaskriftum viđ Laxness, er hugsanlega hćgt ađ sjá ástćđuna fyrir ţví ađ Alfred A. Knopf vildi ekki halda áfram útgáfu á Laxness. En ef til vill var ţađ Laxness X sjálfur sem vildi ekki láta gefa sig út í BNA?

Stađhćfingin um ađ Sjálfstćtt Fólk / Independent People, sem Alfred A. Knopf tók ađ sér ađ gefa út í Bandaríkjunum áriđ 1946, međ leyfi útgefanda og ţýđanda á Englandi, hafi veriđ metsölubók eru einfaldlega stađlausir stafir. Ţiđ getiđ lesiđ frekar um ţađ á Fornleifi.

Hér sjáiđ ţiđ, Björn og Ólína, möppur ţćr sem ţiđ ţurfiđ vćntanlega ađ skođa í Austin. Ţetta gildir líka fyrir menn sem skrifa bćkur um Laxness, bćđi löglegar og ólöglegar.

Svo óska ég Birni og Ólínu góđrar ferđar til Austin í Texas.

 


Leđurjakki Faralds Handriđasonar er ţjóđarskömm

1240422

Ţađ má einhver til međ ađ segja Faraldri Handriđasyni ađ skítabrúnn leđurjakkinn hans er löngu kominn úr tísku, jafnvel ţó hann sé ţýskur.

Svo er hann bara of lítill á hann og morđljótur í ofanálag. Ţađ er hreinlega kríminalt ađ menn sextugsaldri séu í svona stćljakka á almannafćri, nema ađ ţeir eigi almennilegt vélhjól, eđa kaskeit eins og Bertolt (Brecht) átti.

Bestsellertar eins og Faraldur hljóta ađ hafa ráđ á betri jakka sem ekki lítur út fyrir ađ vera úr gerviskinni.


mbl.is Covid-ástandiđ hentar ágćtlega
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Svínin sjá um sig sjálf - ég horfđi á Sjónvarpsfréttir

Verk og Vinna

Stundum hefur mađur ekki mátt né krafta til ađ horfa á fréttatíma Sjónvarpsins í gamla heimalandinu, en í gćr hafđi ég ţađ af, ţví danskar fréttir voru enn sorglegri, fullar af dauđum minkum og rotnum refum stjórnmálanna.

Ekki kom mér ţađ á óvart viđ ađ horfa á Sjónvarpsfréttir, ađ ţeir sem síst höfđu ţörf fyrir mótefni gegn svínainflúensu fengu hana fyrstir á Íslandi, ţeir spörkuđu öllum ţurfandi til hliđar. Sumir stjórnmálamenn fengu sprautuna allrafyrstir. Ţađ er ţó vel skiljanlegt, ţeir eru margir hverjir hreinrćktuđ svín og ţví í mikilli hćttu. Svínin sjá alltaf um sig sjálf og enga ađra. Ţađ er náttúra svína.

Svo jókst salan í söludauđanum sem Covid-19 hefur skapađ um allar jarđir. Ţökk sé austurlenskum uppfinningum, ţá fór allt í gang í kaupkringlum Íslands. Margt getum viđ lćrt af kommúnismanum í Kína, en Kóviđ hefđu ţeir betur haldiđ heima hjá sér [nú verđur ţetta ţýtt í ţríriti í Kínverska sendiráđinu, vertu viss Villi]. Eigingjarna, einhleypa fólk á Íslandi, og kollegar ţeirra um allan heim, keyptu gćr í sig og á og helst leikföng sem kitlađ getur ţađ sjálft  og enga ađra. Sumir geta vitanlega ekki gert ađ ţví ađ ţeir eru einhleypir. Ţetta er allt svo sorglegt, engin fullnćging - og ţví er gott ađ geta drekkt sér í kaupćđi sem fundiđ var upp í ekta kommúnistaríki, ţar sem ţeir kunna svo sannarlega ađ breikka rassgöt.

Svo kom Sveinn Rúnar inn í einn fréttatímann. Erindiđ var ekki Palestína í ţetta sinn. Stundum ţykir mér óréttlátt hve lítiđ Sveins Rúnars er minnst í Palestínu, eins mikiđ og hann hefur ţó hjálpađ ţar. Nú vitum viđ ađ Sveinn var einnig mikill eldhugi á yngri árum og barđist fyrir fólkiđ í Arnarholti. Hćkkar ţar međ stjarna hans hjá mörgum og mér líka. Tenglar, sella sem hann stýrđi, skrifađi skýrslu á nýjustu gerđ IBM ritvéla áriđ 1969. Upp úr ţví var ţeim bannađ af geđlćkninum Kristjáni Ţorvarđssyni, sem starfađi í Danmörku á stríđsárunum, ađ koma framvegis ađ heimsćkja vistmenn í Arnaholti. Ţótt ţetta hafi veriđ ţađ minnst eigingjarna í fréttum kvöldsins, ţá dagađi skýrsla Sveins Rúnars uppi í skjalasöfnum Reykjavíkurborgar međ 100 ára leynd og einsemd. Í stađ ţess ađ halda til streitu baráttu sinni fyrir lítilmagnana í Arnarholti, leitađi Sveinn Rúnar á önnur og stćrri miđ. Sárţjáđasta ţjóđ heims var vitaskuld mikilvćgara verkefni en morđmeđferđ á nokkrum íslenskum vesalingum uppi á Kjalarnesi.

Tenglar

Kassar Sveins Rúnars eru fyrsta skrefiđ út úr eigingirninni.

Mér ţótti líka vćnt ađ sjá ađ Sveinn Rúnar rađar lífi sínu niđur í Ikea-plastkassa eins og gamalmenni međ bílskúr gera nú orđiđ um heim allan (ef ţau setja ekki heila klabbiđ á netiđ) - og ađ ţađ er greinilega engin 100 ára leynd yfir kössum Sveins Rúnars eins og er međ ósómann hjá Reykjavíkurborg.

Og ţađ var eins og mér heyrđist ađ álftirnar syngju í kór undir gagginu í Lubba borgarstjóra í ţessum einstaka fréttatíma: "Opniđ skjalasafn Arnarholts og sjáiđ hvernig lćknar myrtu fólk á Íslandi" kvökuđu álftirnar í mín eyru.

Sem betur fer var ekki minnst á Brynjar Níelsson eđa utanríkisráđherrann í ţessum fréttum. Ţá hefđi ég örugglega lagst í ţunglyndi. Ég ráđlegg ţeim Bakkabrćđrum ađ flytja til Georgíu eđa Monthana og fá sér nóg af byssum og sílikoni.

Ţađ eina sem hressti mig í fréttum í gćr voru rör, leiđslur og 15 stiga heitt saltvatn á Kópaskeri. Ţađ er nýtt ćvintýri í uppsiglingu. Haldiđ ykkur fast. Hjólin snúast áfram en fólkiđ á Arnarholti er dáiđ, en kannski ekki alveg gleymt.


Höfundur

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

vilhjalmur@mailme.dk

Bćkur

Kynning á nokkrum fćrslum, greinum og bókum PostDocs


Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband