Upp koma svik um síðir

 

Lisl Urban heitir 93 ára kona í Þýskalandi, sem gefið hefur út endurminningar sínar. Þar er lýst ástarævintýri hennar með þýskum SS yfirmanni sem er nefndur til sögunnar sem Eike. Úr þessu ævintýri kom lítið stúlkubarn, sem SS maðurinn vildi ekki kannast við.

Bók Lisl Urban "Ein ganz gewöhnliches Leben" (Afar venjulegt líf) veldur því nú að síðustu ár konunnar verða heldur óvenjuleg.  Líka líf SS-mannsins, sem hún elskaði. Hann fór í mál við útgáfufyrirtæki Lislar eftir að bókin kom út í Leipzig fyrr í ár. SS maðurinn kallar bókina hefnd og reiðikast gamallar konu og kallar samband þeirra "One night stand".

SS maðurinn, sem ekki er nefndur fullu nafni í bók Urbans, heitir Erich Steidtmann. Offar hans og móðgunargirni út af æviminningum Lisl Urban hefur varpað ljósi á mjög blóðuga fortíð hans. Steidtmann hélt hélt því fram að hann hafi aldrei verið meðlimur í SS (Allgemeine SS), en síðar hefur hann þó dregið í land og bætt við að hann hafi verið í Waffen-SS [sem einnig tóku virkan þátt í útrýmingu gyðinga]. Hann segist vera alinn upp á góðu krataheimili og hafi verið sendur á vígstöðvarnar gegn eigin vilja. Hann segist hafa verið sómaborgari eftir stríð. Annað er nú komið a daginn. Hann var framarlega útrýmingarsveitum lögreglusveitar Waffen-SS nr. 101 í Austur-Evrópu. Hann starfaði í útrýmingarherferðum sveitarinnar í Majdanek búðunum og í gettóinu í Lublin, og síðar í apríl og maí 1943, í Varsjá, þar sem hann sá um að halda vörnum umhverfis gettóið. Þá voru nasistar að berjast við síðustu sálirnar í gettóinu, eftir að 300.000 gyðingum hafði verið smalað saman í útrýmingarbúðir árið áður.

Nú er dómstóll í Leipzig búinn að hafna kæru hégómlega SS-mannsins Steidtmanns og þýsk yfirvöld hefja aftur rannsókn á málum hans fyrir tilstilli Dr. Efraim Zuroffs hjá Simon Wiesenthal stofnuninni í Jerúsalem. Tími var kominn til, og sannast sagna mikil skömm af því fyrir Þýskaland að gera ekki meira í málum gamalla morðingja.

Þegar þetta hefur verið skrifað og birt, má ég búast við því að ég fari að móttaka rugl frá Íslendingum eins og oft sást meðan að mál Eðvalds Hinrikssonar var rekið á Íslandi. Einhver segir líklega að Erich Steidtmann sé of gamall fyrir réttarhöld og vinir Palestínu fara að bera sjálfskaparvítið Gaza saman við Varsjá-gettóið. Það er nefnilega líka til siðlaust fólk á Íslandi, sem sér söguna á sama hátt og SS-maðurinn Steidtmann.

Hér má lesa frekar um málið:

http://www.lvz-online.de/aktuell/content/49552.html

http://www.welt.de/kultur/article1341609/SS-Offizier_klagt_gegen_eine_Bibliothekarin.html#reqRSS

http://www.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1196847365049&pagename=JPost%2FJPArticle%2FShowFull

 

Nífalt Húrra

Danir höfðu miklar áhyggjur af Íslendingum í Seinna stríði og margar gróusögur bárust til Danmerkur um trúnað Íslendinga við konungssambandið. Það var mjög erfitt fyrir danska erindreka á Íslandi og í örðum löndum utan áhrifa Þriðja ríkisins, að gera sér fulla grein fyrir því hverjir vildu hraða sambandsslitunum og hverjir vildu bíða til loka stríðsins. Einstaka glöggir menn í utanríkisþjónustu Dana, sem voru Íslandsvinir í raun, vissu hins vegar mætavel að skoðanir Íslendinga voru eins margar og Íslendingar sjálfir og að þær gátu breyst eftir hentugleika.

Oft birtust í dönskum dagblöðum skrítnar greinar, sem stundum hefur verið erfitt fyrir mig að rekja til heimahúsanna. Oft grunar mann að fjölmiðlar eða danskir sendifulltrúar í löndum, sem ekki voru undir hæl nasismans, hafi uppdiktað sögur, líkt og söguna um Kristján konung sem reið um götur Kaupmannahafnar með gyðingastjörnu til að sýna dönskum gyðingum stuðning sinn haustið 1943. Um uppruna þeirrar sögu hef ég skrifað lærða grein eftir að ég fyrstur manna uppgötvaði hvernig sagan og margar aðrar slíkar höfðu verið búnar til af  Dönum í Bandaríkjunum, Dönum sem gagngert unnu við það að bæta og fegra ímynd Dana þar í landi og meðal Bandamannalandanna.

Í ágúst 1941 barst frétt frá Íslandi í danska blaðinu Aftenbladet, (sem ekki er lengur til), sem líklega hefur gert danska konungssinna glaða og hamingjusama. Ég hef ekki fundið fréttinni stoð í íslenskum fjölmiðlum og þæði því hjálp lesenda minna, ef þeir vissu eitthvað meira um það sem hér er greint frá:

Fréttin gekk út á það að á Íslandi væri öflug leynihreyfing konungssinna sem kallaði sig "Nífalt" sem vísaði til hyllingarinnar "Ni gange Hurra / Nífalt Húrra", sem menn heilsuðu jafnan konungi sínum með á mannamótum. Íslendingar hrópuðu þetta í kór þegar konungar þeirra komu í heimsókn. Hreyfing þessi átti að hafa verið starfandi um land allt og meðlimir hennar munu ólmir hafa flaggað danska fánanum og oft haft það fyrir sið að koma fyrir 9 litlum dönskum pappírsfánum umhverfis hús sín á tyllidögum. Meðlimir hreyfingarinnar munu einnig hafa heilsað með leynilegu fingramerki. Vísifingur var beygður inn að þumli svo myndaðist eins konar 9. Þessir "Nífeldingar" áttu líka að vera hinir örgustu andstæðingar breska og bandaríska setuliðsins. Greinir Aftenbladet frá því að hermenn á Íslandi hefðu oft lent í því að Íslendingar hefðu málað töluna 9 á klæði þeirra án þess að dátarnir uppgötvuðu það.

Ef einhver lesenda minna hefur verið í þessari hreyfingu, hefur átt föður móður eða aðra ættingja í henni, jafnvel óvini, þá þætti mér fengur af því að frétta meira. Þið finnið netfang mitt til vinstri undir portrettinu.

Enn eru til royalistar á Íslandi

Nýr biskup á Íslandi

 

 

Kaþólskir á Íslandi hafa fengið nýjan biskup. Ég óska kaþólskum landsmönnum mínum til hamingju með hann, en spyr jafnframt að aldagömlum íslenskum sið: Hverra manna er hann?  Hinn nýi hirðir safnaðarins á Íslandi er frá Sviss og heitir Pierre Bürcher og er fæddur 1945. Hér er hægt að lesa hvar hann stendur í tign og nálægð við Drottinn sinn.

Til að fara fljótt yfir sögu, þá get ég upplýst að hann hefur sérhæft sig í málefnum Íslams og samskiptum kaþólskra við múslima. Í því hlutverki hefur hann t.d. ferðast víða og meðal annars til Íran til að líta eftir kaþólskum þar.

Í vor var þetta haft Pétri biskupi á Radio Vadicana:

"Die Schweizer Behörden sollten aufmerksamer verfolgen, was in den Moscheen geschieht. Dies regte Weihbischof Pierre Bürcher, Präsident der Arbeitsgruppe "Islam" der Schweizer Bischofskonferenz, in einem Interview mit dem Internet-Nachrichtenportal "swissinfo" an. Was im Inneren von Moscheen ablaufe, könne den Frieden weit mehr bedrohen als der Bau von Minaretten. - Anfang Mai starteten zwei Parteien in der Schweiz eine Volksinitiative für ein Minarett-Verbot."

Þeim orðum Pierre Bürchers, að það sem gerðist í moskunum sé stærri hætta fyrir friðinn en byggingar turna, var beint að landsmönnum hans í Sviss sem mótmæla byggingu kallturna (mínaretta) múslima í Sviss.

Maður gæti fengið á tilfinninguna að aðstoðarbiskupinn í Sviss, sem er einn helsti sérfræðingur kaþólsku Kirkjunnar á málefnum Íslams, hafi farið of langt í skoðunum sínum fyrir vissa stjórnendur í Vatíkaninu. Benedikt Páfi hefur hlotið mikla gangrýni fyrir að styggja múslima með skoðunum sínum, og það getur verið bísna hættulegt.  Hér getið þið lesið útleggingu á því hvaða hættu maður tekur með því að gera það. 

Páfinn í palestínsku blaði

 

Það er greinilega kominn merkur maður í biskupsstól á Íslandi. Til marks um það læt ég fylgja svar hans við spurningu blaðamanns um hvað fái hann til að halda að maður finni lausn á lélegu sambandi hinna þriggja stóru eingyðistrúarbragða:

P.B. svaraði: The most fervent believer, whether they be Christian, Jew or Muslim, will never attain perfection and we are on a similar path when it comes to inter-cultural and inter-religious relations. The human being has its limits; unfortunately we are not perfect and neither are our societies.

Vel mælt, einstaklega vel mælt.

Ástand fyrri alda bjargaði íslensku þjóðinni

 

Í framhaldi af umfjöllun minni um kvikmyndina Iceland, er ætlun mín kynna eitt minna "lista"verk. 1940-41 gaf S.S. út þrjá bæklinga í Reykjavík sem báru titilinn "Setuliðið og Kvenfólkið". S.S. var ekki Sláturfélag Suðurlands eða Stormsveitin, heldur Steindór nokkur Sigurðsson rithöfundur (1901-1949). Steindór skrifaði líka aðrar predikanir undir dulnefninu Arnór Liljan Krossness um dáta sem dufluðu "stúlkukrakka". Steindór var íslenskur karlmaður sem ástandið fór mjög illa með.

Steindór karlinn var hræddur við það sem hann kallaði "þjóðernislega tortímingu". Skriftir hans voru greinilega knúnar af kenndum sem Siegmund Freud hefði getað skýrt betur en ég. En ekki myndi það undra mig ef Steindór hefði aldrei verið við kvenmann kenndur þegar ruglið lyppaðist úr honum á blað og inn einhverja kjallaraprentsmiðju, sem gaf óra hans út.

Tökum eitt gott dæmi um kvennalýsingar í einu af heftum Steindórs:

"En það verðum við þó að hafa hugfast, eins og áður hefur verið tekið fram, að ennþá er mikill meiri hluti ísl. kvenþjóðarinnar, sem betur fer, hrein af þessum málum.  En daglega fjölgar þeim dætrum Íslands, sem ganga á hönd hins útlenda setuliðs. Það er eins og illkynjaður bráðsmitandi sjúkdómur sé að grafa um sig í Þjóðarlíkamanum".

Ef hin kvenmannslausi Steindór hefði verið uppi á 17. öld hefði hann væntanlega sýnt af sér vasklega framgöngu í Spánverjavígunum og í dag er andlega ættingja hans kannski að finna í Frjálslynda flokknum.

Að mínu mati bættu "kerlingar og stúlkukrakkar" og margar aðrar tegundir kvenna, sem Steindór skrifar um, kynstofninn. Setuliðið í Seinna Stríði og á Miðnesheiði var kærkominn möguleiki til þess að bæta kynstofninn. (Fantafemínistar geta mótmælt ef þær vilja, en aðeins með brjóstmynd og fullu nafni). Ef þjóð á stærð við Íslendinga, sem oft var í útrýmingarhættu vegna harðinda og skyldleikaræktar, hefði ekki gegnum tíðina fengið um 3% + nýjung í upphaflega erfðamassann, væru Íslendingar ekki til í dag. Karlar eins og Hermann Jónasson og konur hans sýndi okkur hvað lítill "fjölbreytileiki" og takmörkuð nýjungagirni gat verið í dreifingu hins íslensks erfðamengis.

Ekki veit ég hvernig konur skipuleggja þetta. Konur eru náttúrulega vandfúsar, og rannsaka vel gripinn áður en hann er settur á bás, nema að mikil harðindi séu fyrir dyrum. En þökk sé þeim, dóu Íslendingar ekki út í afdölum á 15. öld. Konur björguðu, og bjarga líklega enn, íslensku þjóðinni. Gekk þetta hjálparstarf oft undir ljótum heitum, eins og t.d. saurlifnaður. Þegar náskylt fólk af "alíslenskum" ættum var að fjölga sér saman, var hins vegar talað um ástir.

En nú eru aðrir tímar. Herir manna, sem gengu í pressuðum fötum og höfuð nælonsokka, tyggjó og annað gott í vösunum, er farnir og í stað þeirra komnir afkomendur öreigalýðs Rússnesku byltingarinnar, sem eru á lágmarkslaunum hjá íslenskum þjófahyski. Það þykir greinilega lítið varið í erfðamengi farandverkamanna frá Eystrasaltslöndunum og menn þaðan, sem kannski eru staddir hér í öðrum erindagjörðum en að láta arðræna sig af íslenskum kollegum, virðast vera fremur iðnir við að nauðga sig fram úr kvenmannsleysi sínu á Íslandi. Það er ljót þróun.

 

Þessi mynd er frá 19. öld og sýnir íslenskar stúlkur afklæða franskan ferðalanga og þvo honum hátt og lágt, líkt og japanskar geishur gera í ákveðnum hafnarhverfum Yokohama. Mitt sauruga ímyndunarafl segir mér að eitthvað gæti hafa gerst eftir þennan þvott, sem ekki var teiknað, en sem t.d. leiddi til þess að brún augu og brátt skap eru líka til á Íslandi. Í kirkjubókum var ávöxtur samfaranna "feðraður rétt", til að koma í veg fyrir óþarfa vandamál. Allar kirkjubækur Kára Klóns eru því rugl.

Ástandið er, og var, harla gott frá mínum bæjardyrum séð.

Bagaleg frétt

 

Um leið og ég óska biskupi Íslands til hamingju með nýja rússneska bagalinn, þarf víst smá leiðréttingar við frá fornleifafræðingi varðandi bagalega frétt Morgunblaðsins.

Baglar þessir eru á fagmálinu kallaði Tau-baglar [borið fram "tá"] og er þetta fræðiheiti dregið af gríska bókstafnum "tau/tá" T. Tau-baglar eru ekkert sérfyrirbæri Austurkirkjunnar. Þeir baglar, sem eru líkastir baglinum sem fannst á Þingvöllum, eru reyndar úr tré og hafa fundist í Dyflinni á Írlandi. Fagurlega útskornir tau-baglar úr fílsbeini eða rostungstönn hafa fundist nokkrum löndum vestur-Evrópu. Tau-bagallinn á Þingvöllum er því ekki sönnun þess að prelátar frá Rússlandi eða Austur-kirkjunni hafi verið á Íslandi.

Tau-baglar hafa þekkst með mismunandi lagi í gjörvallri Austurkirkjunni og einnig í koptísku/eþíópísku kirkjunni. Stíll og gerð gripa geta eins og kunnugt er breiðst á milli landa og heimsálfa eins og fatatíska, en þurfa ekki endilega alltaf að gefa til kynna uppruna gripanna eða hvað þá heldur uppruna fólks sem átti þá eða notaði.

 Eþíópískur bagall

 Eþíópískur munkur með tau-bagal

Ólíklegt er, að þeir "(h)ermsku" prestar, sem greint er frá í Íslendingabók, þeir Petrus, Abraham og Stephanus, hafi tapað bagli sínum á Þingvöllum. Stíll (Úrnesstíll) sá sem bagallinn frá Þingvöllum er skreyttur með, var ekki þekktur í armenskri kirkjulist og tau-baglar voru ekki notaðir í Armensku kirkjunni.

Ef maður fylgir skoðun Magnúsar Más Lárusonar um að ermskir (hermskir) prestar í íslenskum handritum hafi verið prestar frá Ermlandi (rétt austan við Gdansk) er enn fráleitara að hugsa sér að Þingavallbagallinn hafi komið hingað með þeim, því tau-baglar eru ekki þekktir á því svæði sem kallaðist Ermland. Tilgáta F. B. USPENSKIJ frá 2000 finnst mér betri. Hún gengur út á það, að þegar nefndir eru girskir og hermskir prestar í íslenskum heimildum, þá sé ekki endilega átt við uppruna manna, heldur frekar kirkju þeirra. Mér þykir vænlegast að taka mið af þeirri tilgátu og sýnir ákvæði í Grágás það líka að mínu mati. En þrátt fyrir það gæti það alveg eins verið alíslenskur pater sem tapaði  baglinum sínum á Þingvöllum.

Ég skrifaði um bagalinn frá Þingvöllum í sýningarritið From Viking to the Crusader: Scandinavia and Europe 800-1200, gripur 335, bls. 314, mynd  155 ef einhver vill kynna sér þetta nánar.

Annars er þessi bagall líklegast ekkert annað en táknræn, kristin gerð stafs Móses. Sumir álíta að prestar gyðinga, rabbíar, hafi gengið með svona staf. Stafur Móses var til í musterinu í Jerúsalem, eða svo segja fróðir menn.

Biskup fær rússneskan biskupsstaf að gjöf

Sænskur banki reisir hús á beinum gyðinga

 

Svenska Enskilda Banken, SEK, sem er víst enn stærri en flestir íslenskir bankar, þótt hann haldi ekki eins góðar veislur, er í vondum málum í Vilníus í Litháen. Þar hefur bankinn fjármagnað byggingar lúxusíbúða á uppsprengdu verði á þeim stað sem áður var helsti grafreitur gyðinga í Vilníus, sem gyðingar kölluðu Vilnu. Gyðingum var, eins og víðast annars staðar, ekki leyft að hafa grafreit sinn innan borgarmarkanna. Þess vegna var honum fundinn staður norður árinnar Neris, sem rennur norðan Vilnu. Fyrir löngu hefur borgin innlimað sveitaþorpið Snipishok, Grísatrýnisþorp, þar sem grafreiturinn var.

Grafreitur þessi hýsir, líkt og aðrir grafreitir gyðinga, jarðneskar leifar til eilífðarnóns.  Vilna var á sínum tíma háborg gyðingsdóms í Austur-Evrópu.

Fyrst myrtu nasistar og handlangarar þeirra gyðinga í tugþúsundatali í Litháen. Svo komu Sovétrússar með sinn isma og hafa líkast til ekki vitað neitt um gyðinga, þegar þeir rifu þúsundir grafsteina úr grafreitnum í Snipishok og notuðu þá í undurstöður og tröppu Íþróttarhallar sem þeir byggðu á því svæði sem grafreiturinn var og nýrri götu var gefið nafn Ólympíu (Olimpiečių skyrius). Bein frægra lærifeðra, helgra manna og menningarfrömuða hinnar jiddísku menningar austurevrópska gyðingdómsins voru rifin upp og kastað hauga mannfyrirlitningarinnar Sovétsins.

Nú ræður annar ismi i Vilníus. Sá sem kenndur hefur verið við kapítal, og virðast boðorð hans heldur ekki hlífa gyðingum. Nú er búið að bæta fleiri glerhöllum ofan á það svæði sem selt var gyðingum til ævarandi eignar.

 

Sænski Bankinn, SEB, er með útibú á jarðhæð þessarar byggingar og reynir að selja og leigja út íbúðir á efri hæðunum. Í kjallaranum er hins vegar reimt og mun gangur mála þar ekki verða SEB til framdráttar.

Svenska Enskilda Banken og litháískir samstarfsmenn þeirra bjóða nú íbúðir til sölu eða til leigu á landi sem er ekki þeirra eign. Litháísk yfirvöld hafa ekkert gert til að hindra enn eitt ránið á arfleifð gyðinga í Vilnu. Bankinn SEB og fólskuflón í stjórnmálastétt Litháens leyfa sér að tala um fyrrverandi grafreit gyðinga í Vilníus. Það er ekkert til sem heitir fyrrverandi grafreitur gyðinga.

SEB varð til úr tveimur bönkum árið 1972 og einn þeirra banka var alfarið í eigu Wallenberg ættarinnar. Sú ætt átti mikil og góð viðskipti við Þriðja ríki nasista og keyptu illa fengið gull af þeim. Eru menn að halda áfram þar sem frá var horfið?

Hurra Sverige!

 

Mér þótti viðeigandi að sýna hér mynd listamannsins Samuel Bak (f. 1933) sem lifði af ofsóknir í  gettóinu í Vilnu. Ég var viðstaddur opnun myndlistasýningu hans í Vilnu árið 2001.

Dúkkan í gettóinu

 

Þetta er hönd gyðings frá Hebron. Hann var myrtur af æstum múg árið 1929. Æstur múgur er enn tilbúinn til að myrða gyðinga í Hebron. Nú eru aðrir tímar og múgurinn hefur með sér lækni frá Íslandi, klyfjaðan myndavélum. Sveinn Rúnar Hauksson heitir doktorinn.  Sveinn Rúnar er enginn Spielberg, en boðskapurinn kemst þó til skila enda er hann eingöngu einhliða hjá Sveini, eins og stuðningsmanni öfgasamtaka sæmir.

Á bloggi Júlíusar Valsonar, góðvinar og kollega Sveins, er erfitt að segja skoðun sína ef maður heitir Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson. Innri KGB maðurinn í Júlíusi fjarlægir alla gangrýni. Ég held að hann hafi alltaf fjarlægt skoðanir frá mér. Í þetta sinn getur hann það ekki. Ég birti þær á mínu eigin bloggi.

Í nótt setti Júlíus á bloggið sitt myndasyrpu Sveins Rúnars Haukssonar Palestínufara, þar sem hann fjallar um "ruslahaug gyðinga" í Hebron og undarlega dúkku, eftir að hafa fengið skammt af táragasi Ísraelsmanna. Í myndinni gerir Sveinn mikið umtal út af "ruslahaug gyðinga":

"Þetta er ruslahaugur gyðinganna sem  búa hér fyrir ofan, landtökuliðsins. ......

Þarna hafa þeir fleygt dúkku..... þetta er undarlegt ... þetta er undarlegt ... hvað hún stendur fyrir......

Það er rétt er að halda áfram að taka myndir af þessu rusli hérna.......

Þetta er gata sem er bara fyrir gyðinga. This is only Jew's street at least not for Palestinians.

Þessi maður má ganga á götunni  enda er hann með gyðingakollu þarna."

Sveinn Rúnar Palestínufari segir okkur ekki að Hebron er önnur heilagasta borg gyðinga. Þar bjuggu gyðingar þangað til 1929, þegar arabar réðust á þá og myrtu 67 manns. Gyðingar flýðu þá Hebron. Gyðingar höfðu fyrir þennan hræðilega atburð búið í sátt og samlyndi við araba. Já og nokkuð þúsund ár áður en arabar urðu til. En skyndilega árið 1929 ákváðu öfl sem eru forfeður þeirra sem Sveinn Rúnar talar við í mynd sinni, að ráðast á saklausa gyðinga. Síðan þá hafa arabar ekki viljað hafa gyðinga í Hebron. Hver er að tala um Apartheid?  Jórdanar, sem stýrðu borginni frá 1948, gerðu gyðingahverfið í Hebron að ruslahaug og helsta samkunduhús gyðinga, Abraham Avinu, sem byggt var á 16. öld var eyðilagt og gert að asnastíu og geitahúsi.

 

Bækur gyðinga sem myrtir voru eða flæmdir burt frá Hebron árið 1929. Minnir á bókahrúgur í Auschwitz. Fleiri myndir hér

Fyrir menn eins og Svein Rúnar Hauksson, sem hafa svo mikinn áhuga á ruslahaugum, hlýtur að vera áhugavert að heyra um gyðingahverfið og helg hús gyðinga sem voru gerð að ruslahaug af Palestínumönnum.

Í Hebron búa nú 140.000 Palestínumenn og 500 gyðingar. Gyðingarnir hafa ekki getað um frjálst höfuð strokið síðan átti að útrýma þeim þar árið 1929. Það var ekki í fyrsta sinn. Krossfarar ráku gyðinga úr borginni á 12. öld og þegar múhameðstrúarmenn náðu borginni aftur voru réttindi gyðinga ekki mikil. Þeim var meinað að heimsækja helga staði sína - allt fram á 20. öld.

Eitt af fórnarlömbum ofsóknanna í Hebron 1929

Eftir 1967 hafa afkomendur þeirra gyðinga sem búið höfðu í aldaraðir í Hebron ekki fengið aftur hús sín. Aðrir gyðingar hafa sest þar að og hafa margir þeirra mátt láta lífið fyrir það uppátæki.  Gyðingar geta ekki búið óhultir í þessari gömlu borg gyðinga. Palestínumenn halda uppi andanum frá 1929.

Þann 26. mars 2001 var 10 mánaða stúlkubarn, Shalhevet Pass, skotin í höfuðið af palestínskri hetju.

Shalhevet Pass sem myrt var í Hebron árið 2001 og gröf hennar i Hebron

Það er ekki grafreitur gyðinga, þar sem Shalhevet litla hvílir, sem Sveinn sýnir okkur í mynd sinni. Árið 1993 var ráðist á afa hennar með öxi þegar hann var á leið til bænar. Maðurinn með "gyðingakolluna", sem gekk inn í mynd Sveins Rúnars, gæti jafnvel verið afi Shalhevetu? Móðursystir Shalhevetu var stungin í bakið af frelsishetju árið 1998 og móðurbróðir hennar skotinn í fótinn árið 2001.

Svei mér þá, ég held bara að hann Sveinn Rúnar Hauksson frá Íslandi hafið jafnvel fundið dúkkuna hennar Shalhevetu við gettó gyðinga í Hebron.

Einstakur viðburður

Í kvöld sýndi sænska sjónvarpið fyrsta þáttinn í nýrri þáttaröð sem ber heitið Vrakletarna.

Hægt er að sjá þáttinn í heild sinni hér: http://svt.se/svt/play/video.jsp?a=971670

Og þessa frábæru stuttmynd og frétt á hollensku:

Fyrir fornleifafræðing er fundur þessa 17. aldar skips eins og að drekka eðalkoníak eftir fimmstjörnumáltíð. Ég naut þáttarins til fulls og gerðist drukkinn af upplifuninni.

Með nýjustu tækni og vísindum, sem lýst er þokkalega í þættinum, og þegar ekki var verið að mynda freigátuna sem stjórnar þættinum, Jonnu Ulin fornleifafræðing, fengu áhorfendur mynd af flaki, sem hugsanlega er heillegra en Wasa, konungsskipið, sem sökk árið 1628 og var lyft á land árið 1961.

 

Skipið, sem fannst á 125 metra dýpi úti fyrir suðausturhluta Svíþjóðar, sést hér á mynd sem er unnin úr gögnum dýparmælinga. Þetta virðist vera kaupfar. Ekki sáust neinar fallbyssur við þær frumathuganir sem fóru fram í sumar. Sérfræðingarnir telja að þarna sé á ferðinni hollensk flauta (fluit) frá 17. öld.  Skipið er aðeins 20-25 metrar að lengd og mjög vel varðveitt. Útskurður og annað skreyti er enn varðveitt. Skipið Melkmeyt, sem sökk við Flatey árið 1659 var einmitt af þessari gerð skipa. Flautur sigldu fyrst um 1590 og er skipið sem var sýnt í kvöld í sænska sjónvarpinu af eldri gerð slíkra skipa. Það er óneitanlega eitthvað 16. aldarlegt yfir því. Hið dæmigerða flautuskip var miklu ávalara en það skip sem skuggamyndin af botni Eystrasalts sýnir.

Þetta er einstakur viðburður. Eins og veisla fyrir fornleifafræðing. Aðrir hljóta að hrífast með. Horfið á þáttinn.

Sjónvarpsmenn fundu skipsflak frá sautjándu öld

Axarskaft á Þjóðminjasafni

Í gær var múgur og margmenni saman komin á Þjóðminjasafni Íslands. Þá bauðst fólki að koma með forngripi sína í greiningu. Það var góð og tímabær hugmynd að efna til greiningardags.

Á Mbl.is birtist í dag mynd af öxi sem kona fann í Þjórsárdal. Hún gekk heim frá sérfræðingum Þjóðminjasafns í þeirri trú að hún hefði fundið öxi frá 11. eða 12. öld.

Annað hvort hefur sérfræðingurinn sem aðstoðaði blessaða konuna ekkert vit á því sem hann er að gera, eða hann hefur verið úti á þekju í gær. Kannski var þetta tvennt vandamálið.

Öxin sem fannst í Þjórsárdal er ekki frá 11. eða 12. öld. Síðasta byggð dalnum innanverðum fór í eyði á fyrri hluta 13. aldar, en ekki í og rétt eftir stóra Heklugosinu árið 1104, þó að afleiðingar þess hafi haft mikið að segja síðar. Gripir sem finnast í Þjórsárdal þurfa ekki að vera frá því fyrir 1104.

Yngri gripir en frá því í byrjun 13. aldar hafa fundist í Þjórsárdal. T.d. eineggja sverð frá því um 1500.

Öxin, sem komið var með til greiningar í gær á Þjóðminjasafni Íslands, er eins konar skeggöxi, sem ber ekki einkenni axa frá 11. og 12. öld. Sérfræðingur safnsins ætti að vita betur. Axir af þessari gerð eru aldursgreindar til tímabilsins 1300-1500 og voru oftast verkfæri og ekki vopn. Miðað við bækur þær sem ég hef undir höndum, tel ég að aldursgreining til 15. aldar sé líklegust. Líklegt er að að þetta hafi verið öxi Skálholtsbiskupa, en Skálholtsstóll átti lengi skógarítök í Þjórsárdal eftir að byggð lagðist þar í eyði.

Í norskum miðaldamáldögum má lesa að um 1350 hafi ein slík öxi fengist fyrir eitt kýrverð. Það verður þó at teljast líklegt að verðið hér á landi hafi verið hærra. Það er, eins og kunna er, alltaf lagt á á Íslandi. Það hefur reyndar líka verið lagt ærlega á aldur axarinnar í Þjórsárdal. 

Þess má geta að dr. Kristján Eldjárn treysti sér ekki í doktorsritgerð sinni Kuml og Haugfé  að aldursgreina axir eins og þær sem komið var með á Þjóðminjasafni í gær. Mönnum hefur greinilega aukist þor og kunnátta síðan sú biblía kom út

En það hefur nú gerst áður að sérfræðingum á Þjóðminjasafninu hefur brugðist bogalistin. Eitt sinn komu ákaflega þrjóskir ævintýramenn niður það sem þeir héldu vera hollensk gullskip á Skeiðarársandi sem strandaði þar árið 1667. Þeir höfðu meira að segja í hita leiksins fengið staðfestingu á að svo væri frá einum af fremstu sérfræðingum Þjóðminjasafnsins í silfurkönnum. Hann taldi í hita leiksins keðju sem kom upp úr sandinum vera vera ævaforna. Skömmu síðar kom í ljós að keðjan var úr þýskum togara frá upphafi 20. aldar. Þjóðminjasafn fékk reyndar aukafárveitingu upp úr krafsinu, enda ekki úr of miklu að moða á þeim árum. Ekki var það heldur efnilegt þegar silfursjóður einn frægur austan af landi gerðist miklu yngri en hann er, eftir að hafa verið í höndum eins fremsta sérfræðings Breta í silfurfræði víkingaaldar. Álit Bretans var hrakið af miklu kappi og offorsi og þykir sjóðurinn nú einn merkilegasti silfursjóður Norðurlanda frá víkingaöld. Einn gripanna í sjóðnum er nefnilega talinn geta verið frá nútíma og þegar sjóðurinn fannst í jörðu hafði ekki einu sinni fallið á hann. Það hefur aldrei gerst í sögu silfursjóða á Íslandi eða annars staðar í heiminum. Fyrir hugsjónamenn hlýtur mold frá Austurlandi að vera gott efni í meiri háttar útrásardæmi. Aldrei mun falla aftur á silfur ef á er borin austfirsk drulla.

"Eigendur taka gripina með sér aftur að lokinni skoðun" sagði í kynningu á gripagreiningunni á Þjóðminjasafni. Hvernig fær það staðist Þjóðminjalög í tilfelli axarinnar? Öxin hefur vonandi verið afhent Þjóðminjasafninu í gær eða samningur gerður um að það verði gert hið fyrsta.

Þótt sumum bloggurum finnist þetta ómerkilegt ryðgað járnadrasl, þá er svona drasl einu sinni þjóðminjar Íslendinga. Ég sá margt annað merkilegt frá þessari greiningu á Þjóðminjasafni Íslands í útsendingu sjónvarpsins í gær, sem örugglega hefur verið dæmt og greint af fróðari mönnum en þeim sem sendi konu heim með 800 ára gamla öxi í misgripum.

Spaugstofan gerði þetta nýdæmi á Þjóðminjasafni spaugilegt þann 24. nóvember 2007.

Fjöldi fólks varð frá að hverfa í Þjóðminjasafninu í dag

Icelandic supermice

 

Dr. Ebenezer Henderson, Skotinn sem gerðist prestur í Danmörku og dreifði biblíum út um allt, velti líka fyrir sér veraldlegum fyrirbærum. Hann velti fyrir sér íslenskum músum í ferðabók sinni frá Íslandi árið (1818). Þar skrifar hann á blaðsíðum 417-19 um athuganir Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar, sem fyrst komu út í Íslandslýsingu þeirra árið 1772. Rannsóknir þeirra bentu til þess að hagamýs söfnuðu berjum og öðru ætilegu á þurrar kúadellur, sem þær svo roguðust með niður að næsta læk, hoppuðu um borð og stýrðu dellunni með halanum, þangað til þær voru komnar heilu og höldnu á áfangastað.

Hr. Hooker, sem einnig ferðaðist á Íslandi, henti gaman af þessari vitleysu hjá Eggerti og Bjarna og segir okkur að sérhver viti borinn Íslendingur hlægi af þessari upplýsingu Eggerts og Bjarna.

En Henderson var trúmaður og hann tilkynnti lesendum sínum með mikilli andargift í bók sinni Iceland: Or the  Journal of A Residence in the Island during the Years 1814 and 1815:

Having been apprised of the doubts that were entertained on this subject, before setting out on my second excursion, I made a point of the account, and I am happy in being able to say, that it is now established as an important fact in natural history, by the testimony of two eye-witnesses of unquestionable veracity, the clergyman of Brjamslæk, and Madame Benedictson of Stickesholm, both of whom assured me that they had seen the expedition performed repeatedly".

 Ebenezer Henderson hafði mikil áhrif á skeggtísku Össurar Skarphéðinssonar

Madame Bendediktsson, sem hét Jarþrúður Jónsdóttir (og var kona Boga Benediktssonar faktors og fræðimanns) hafði á sínum yngri árum haft möguleikann á því eina kvöldstund, að virða fyrir sér mýs við strönd lítils stöðuvatns, og sjá hvernig litlu dýrin léku listir sínar sem ferjumenn. Maddaman greindi einnig frá því að mýsnar hefðu notað þurra sveppi sem töskur.

Annað hvort hefur frú Jarþrúður sjálf verið á sveppum þetta sumar, eða að hún hafi verið berdreymin í meira lagi og hefur máski séð fyrir sér Íslendinga árið 2007 fyrir utan Bónusverslun, en ekki getað sett þá sýn í samhengi - ekki trúað sínum eigin draumum.

Þetta athæfi íslenskra músa þótti enn svo merkilegt árið 1832, að alþýðufræðararnir hjá Penny Magazine sögðu frá þessu og bættu við myndinni af íslenskum músum á siglingu.

Nú er vandamálið bara, að ég veit ekki hvort þetta er rétt eða rangt. Ég hef aldrei fylgst með músum. Geta íslenskar mýs siglt á kúadellum og hafa þær yfirleitt leyfi til þess?  Sumir íslenskir fjármálasnillingar geta greinilega siglt á hvaða dellu sem er og er þeim trúað fram í rauðan dauðann.