Leita í fréttum mbl.is

Færsluflokkur: Fornleifafræði

Nektarmynd af ...

 
Dorrit oder was

Hvað getur orðblind kona gefið einum ríkasta manni í heimi?

Jú, Dorrit Moussaieff frá Bessestad gefur Stephen Schwarzman forstjóra mynd af konu hans, Christine, sem er meðalútþurkuð blondína á besta aldri. Það er ekki nein venjuleg mynd, heldur nektarmynd af frúnni, búin til úr húðlituðum (flesklituðum) snifsum úr Financial Times.

Listamaðurinn sem var svo frumlegur að byrja á því uppátæki, að rífa Financial Times tætlur í stað þess að lesa það, græðir á tá og fingri á þessu föndri sínu. Hún heitir Natasha Archdale og er mjög sæt, en myndirnar hennar eru ekki mikil list eða (lyst).

 

Natascha
 

Natasha viðskiptablaðalistamaður í London

Kannski var það ekki svo óviðeigandi hjá forsetafrúnni okkar að gefa svona mynd einum ríkasta manni í heimi, svona rétt til að minna á að íslenskt viðskiptalíf er frekar nakið um þessar mundir.

Enn ein spurning vaknar: náði Dorrit ekki í myndina af sjálfri sér sem hún ætlaði að gefa Ólafi? (Sjá hér að ofan). Natasha er með hana til sýnis á vefsíðu sinni.

Nú krulla ég saman síðasta Viðskiptablaðinu og gef konu minni nektarmynd af sjálfum mér. Hún verður himinlifandi. Að minnsta kosti er liturinn réttur, en það eru ekki eins margar háar tölur í mér eins og í Viðskiptablaðinu. I am broke and not a broker.

Hatturinn

Have I seen this hat before, darling?


Sá á fund sem finnur

Í vinnunni um daginn gerðist nokkuð undarlegt atvik sem er í frásögur færandi.  Ég var að taka til í útigeymslu, sem tilheyrir safni því sem ég vinn á, þegar eitthvað þungt féll af hillu sem ég var að sópa með handkústi.  Ég beygði mig niður til að sjá hvers kyns var og þá stóð ég með þennan grip í höndunum:

Nålehus

Ekki væri það nú í frásögur færandi, ef ég hefði ekki fundið sams konar grip áður á Stöng í Þjórsárdal árið 1983. Hluturinn sem ég fann með kústinum er nálhús og er "frjálsleg" eftirlíking af nálhúsi sem ég fann á Stöng. Nálhúsið frá Stöng er lítið bronsrör með haus sem gat er i gegnum og einfaldur hringur leikur í gatinu. Utan á rörinu, til endanna og á miðju, eru listar sem enda í flötum tönnum neðan á rörinu. Á listunum og tönnunum er hringaskreyti sem er einkenndandi fyrir Þjórsárdalinn. Nálhúsið er ekki nema 4,4 sm að lengd. Þegar það fannst var það fullt af samankuðlum hrosshárum, sem sett hefur verið inn í rörið til að halda nálunum.

 

Nálhús frá Stöng
Nálhús frá 11. öld fundið á Stöng í Þjórsárdal

 

Nú er gripur þessi orðið nokkuð vel þekktur eftir að ég hef skrifað um hann í ýmsum greinum og bókum. Svipuð nálhús, án tannanna þriggja og hringaskreytisins, hafa fundist í Svíþjóð, Finnlandi og Rússlandi, en engin þó eins vel gerð og nálhúsið á Stöng.

Það er gaman að sjá að fólk með áhuga á Söguöld er greinilega farið að búa sér til eftirlíkingar af nálhúsinu frá Stöng, þótt þau nálhús séu hrein hrákasmíð miðað við verkið á nálhúsinu frá Stöng.

Ég greindi dönsku samstarfsfólki mínu frá þessum skemmtilega "endurfundi", og  þá skýrðist málið. Kona nokkur, fornleifafræðingur, sem hafði starfað þarna tímabundið í fyrra, hafði tínt nálhúsi sínu og þótt mikil eftirsjá í því. Nú fær hún nálhúsið aftur við fyrsta tækifæri. Ég mun sjá til þess.

Nálhúsið frá Stöng fannst neðst í elsta gólfi rústar skála sem liggur undir skálarúst þeirri frá 12.-13. öld, sem er fyrirmynd að hinni ofurýktu og ótrúverðugu eftirlíkingu sem kölluð hefur verið Þjóðveldisbærinn, sem er að finna við Búrfell í Þjórsárdal. Á opinberri heimasíðu Þjóðveldisbæjarins, sem er styrkt af Landsvirkjun, Forsætisráðuneytinu og Þjóðminjasafni, eru rangar og misvísandi upplýsingar. Niðurstöður fornleifarannsókna á Stöng 1983-1995 eru virtar að vettugi, og bærinn sagður vera eftirlíking Stangarbæjarins sem fór í eyði í Heklugosi árið 1104. Fyrirmynd Þjóðveldisbæjarins var reyndar byggð eftir eldgosið árið 1104.

Hægt er að lesa meira um nálhúsið í hinni góðu bók Gersemar og Þarfaþing sem Þjóðminjasafnið gaf út árið 1994. Síðan hún var gefin út hefur ný aldursgreining bæjarrústanna á Stöng augsjáanlega gleymst á Þjóðminjasafninu. Fyrir þá sem ekki vilja gleyma og afbaka, er hér hægt að fræðast um fornleifarannsóknirnar á Stöng, sem því miður voru voru stöðvaðar fyrir mér af valdbeitingu manns sem síðar hrökklaðist úr starfi vegna þess að hann kunni ekki að fara með almannafé.


Osló express

Ég byrjaði nýlega í nýrri vinnu sem safnvörður. Það væri ekki í frásögur færandi, ef ég þyrfti ekki að aka 180 km daglega til og frá vinnu minni. Það er vont, en það venst.

Hér er mynd frá staðnum þar sem ég vinn.

 

Lodret

Engar frekari upplýsingar verða gefnar í bili.

Í byrjun vikunnar fór ég með vinnufélögum mínum til Noregs. Það var skotferð með ferjunni frá Kaupmannahöfn og svo smá sætsýni í Osló. Annars voru þetta mest fundarhöld um borð á ferjunni og svo endalaust át og vellystisemdir. Í Osló fórum við út á Bygdoy, þar sem ég gekk fram á bústað íslenska sendiherrans, sem ég hef ekki séð áður, þótt ég hafi oft verið á Bygdoy áður. Þar gekk ég inn á lóðina, á "íslenskri jörð", og skoðaði burstabæina sem eru ofan á stoðunum við innkeyrsluna upp að húsi sendiherrans.

 

Islands Ambassade

Hvergi sá ég Íslending utandyra. Líklegast var sendiherrann, Stefán Skjaldarson, farinn í vinnuna, eða kannski var hann í Kuwait. Hann er líka sendiherra Íslands í Íran. Ekki má það minna vera. Sendiherrann hefur væntanlega heyrt að Íran er að smíða sér eldflaugar sem ná skotmörkum í allt að 6000 km. fjarlægð. Þær munu alveg geta náð til Óslóar. Þegar farið verður að nota þær, í einhverri bölvaðri móðgunargirni og hatri aftan úr forneskju, eru líklega komnar aðrar flaugar sem ná alla leiðina til Reykjavíkur. Best að segja sem minnst.


Hér er bannað að reykja

  No fags on this blog  Period

Eitt sinn þótti mjög fínt að reykja. Gyðingafjölskyldan á myndinni hér fyrir neðan var engin undantekning. Allir reyktu, ef ekki tóbak, þá súkkulaðisígarettur.  Hér áður fyrri, þegar afi og amma voru ung, þótti jafnvel uppbyggilegt að reykja. Sígarettu- og vindlaframleiðendur lögðu sig í líma við að uppfræða ungdóminn um leið og hann sogaði til sín örlög sín.

Reykvíkingar

Í mörgum tegundum sígarettupakka var að finna lituð kort með myndum með als kyns upplýsingum. Þetta var að öllum líkindum fundið upp í Ameríku eins og svo margt annað gott. Sumir reyktu til að safna þessum myndum, aðrir söfnuðu og vonuðu að aðrir reyktu meira svo þeir gætu fengið myndirnar þeirra. Alls konar léttmeltanlegan, alþýðlegan fróðleik og skemmtan var að finna á þessum kortum. Þetta var eins og alfræðiorðabók. Nýr og óvæntur fróðleikur á 20. hverja sígarettu. Það var vinsæl iðja á meðal barna jafnt sem fullorðinna að safna þessum myndum.

Sum vindlingafyrirtæki létu fylgja með í pökkunum litlar silkimyndir með fánum, skjaldamerkjum, dýramyndum og ýmsu öðru.

Það var drengur í Niðurlöndum, sem átti þetta safn íslenskra fána, sem koma úr Turmac sígarettupökkum, sem vinsælir voru á fyrri hluta 20 aldar. Drengurinn reykti ekki, en sat um alla sem gerðu það til að svala söfnunaráráttu sinni. Markmið hans var að safna eins mörgum þjóðfánum og mögulegt var. Sameinuðu Þjóðarinnar urðu til í sígarettupökkum. Þessar sígarettur, Turmac, eru enn framleiddar i Belgíu og Sviss en fræðsluhlutverki sígarettna er fyrir löngu lokið. Engir fánar koma úr sígarettupökkunum nú, aðeins krabbamein

Ysland fánar Turmac

Turmac_belgian_version_orange_s_25_b_belgium

Teofani sígarettur, sem voru framleiddar á Englandi, voru líka seldar með myndum, t.d. af leikurum á milli 1930 og 1940. Slík "leikarasöfnun", sem stunduð var á Íslandi allt fram á 7. áratug síðustu aldar byrjaði fyrr. Það fyrirbæri að troða leikaralýð niður í sígarettur þekktist þegar um 1880 í Bandaríkjunum.

Þessi leikkona í peysufötum lenti til dæmis í pakka af Teofani. Veit einhver hver þetta er?

Peysufataleikari
Ekki kemur meira úr pípunni í þetta sinn. Tóbakið er orðið svo dýrt.
Pétur Pípa

Kreppan á Fróni og hamingjan

 

bilar_105
 

Nú á þessum verstu tímum, þegar krónan fellur, vextirnir hækka, matvörur eru hamstraðar og biðraðir fara að myndast - já, svo ekki sé minnst á að sumt fólk borðar ekki annað en japanskt kjöt, af nautpeningi sem alla ævi hefur verið á bjórfylliríi og fengið nudd áður en þau urðu að saxbautum -er gott að minnast á gleði manna hér áður fyrr þegar lýðveldið var á gelgjuskeiðinu.

Þessa gleði er t.d. hægt að sjá á vefsíðu DAS, þar sem er að finna afar skemmtilegar myndir af ýmsum vinningshöfum í happadrættinu. Gleðin og nægjusemin skín út úr augum alþýðufólks sem vann bíla, íbúðir, báta, skellinöðrur, hús og innbú. Á 6. áratug síðustu aldar þóttu Fiat og Moskwitch bifreiðar happafengur fyrir fjölskyldur, svo ekki sé talað um Chevrolet og aðra eðalvagna frá Bandaríkjunum.

Íslendingar geta lengi hert sultarólarnar og skorið við nögl, en þegar kemur að þarfasta þjóninum er best að vera ekki með neina nísku. Sjáið gleðina í augum þessa fólks. Ósvikin hamingja alþýðunnar sem vann baki brotnu fyrir laununum sínum. Þessa gleði sér maður ekki hjá mönnum sem verða ríkir á pappírsviðskiptum og sem aka um í milljarðavögnum eða fljúga heimsálfa á milli í gylltum þotum.

Björn Bjarnason væri að skrifa pistil þriðjudagsins í næstu viku, ef hann væri eins ánægður og fólkið hér á myndunum fyrir ofan og neðan. Góða helgi.

bilar_196

 

bilar_194

 

Fiat 600
Pontiac

Kommísarvolga

 

Borgward

 

Skoda með miðstöð

Plastbíll P-70

Rússajeppi´

Willis

bilar_102

bilar_115

Fiat 1100 með miðstöð

Þessi Moskwitch er síðari árgerð en varð til þess að Árni Þór Sigurðsson gekk í Alþýðubandalagið.


Drekinn í mýrinni

þýskur skriðdreki

 

Upp úr eðju mýrar einnar við stöðuvatn í Eistlandi var nýlega dreginn stríðsvagn, sem sokkið hafði þar í for í síðari heimsstyrjöld.

Þessi bryndreki er eins og nýr og ber merki nasistaherja, en er reyndar rússnesk byltingarsmíð af bestu gerð. Vagninn hefur verið tekinn traustataki af Þjóðverjum í stríðinu og notaður af þeim þar til hann sökk eins og klessa í forarpytt.

Ekki fannst neinn "þýskari" um borð. Hann er líklega fyrir löngu orðinn að drullu, eða er að borða Sauerkraut heima í Duisburg.

Fyrir skriðdrekaáhugamenn langar mig að upplýsa að þetta er dreki af gerðinni Komatsu D375A-2 ..... eh, nei það var grafan sem dróg kvikindið upp. Þetta var T34/76A. Mjög góðir skriðdrekar. Eftir hreinsun var hægt að starta díselvélinni. Þetta hljómar eins og Ladan mín gamla.

Eistneski herinn er nú loks kominn með almennilegan skriðdreka segja mér gárungar á Eistlandi. Honum var líklega drekkt þarna þegar Þjóðverjar flýðu frá þessu svæði eins og aumingjar þann 19. september 1944.

 

upp úr eista eðju kom

Gyðingar í Austurríki á 3. öld e.Kr.

Gold_Scroll

Árið 2000 fundu fornleifafræðingar lítið hálsnisti í bænum Halbthurn í Burgerlandhéraði. Svo mikill var fjöldi funda sem fannst á þessum stað, að ekki vannst tími til að rannsaka gripinn fyrr en árið 2006. Þá kom í ljós að inni í honum var lítil gullþynna og á hana var krotað með stórum grískum bókstöfum í einni bunu:

 

Shemat

Textinn á þynnunni er efst og orðin í byrjun hebresku bænarinnar undir. Þetta útleggst: Heyr ó Ísrael, Guð er drottinn, Guð er einn. Þess má geta að þessi bæn var klippt út í gullpappír og límd á vegginn í Gúttó við fyrstu guðsþjónustu gyðinga á Íslandi, árið 1940.

Þessi merki fundur þýðir að gyðingar voru í Austurríki áður en forfeður flestra þeirra sem þar búa í dag voru komnir almennilega úr þjóðflutningunum. Forfeður kynþáttahatarans Jörg Haiders voru til að mynda enn í Asíu, forfeður gobenorssins Arnolds Schwarzeneggers voru rétt að yfirgefa Afríku og forfeður foringjans Adolfs Alfonssonar voru þegar farnir að skammast sín, eða sisvona.

Mikið gleðst mitt forna hjarta. Sjá nánar hér , hér og hér.

 

Shema3

Vendi ég mínu kvæði í kross

 
x

 

Fornleifafræðingar eiga alltað marga góða gamla gripi í fórum sínum, og stundum er gaman að láta aðra spreyta sig á þeim.

  1. Hvað er þetta?
  2. Hvað er það gamalt?
  3. Hvað er gripurinn þungur?
  4. Hvaðan er hann?
  5. Úr hvaða efni er þetta?
  6. Til hvers var það notað?

Ég tek það fram að þetta er ekki frumgerð krossins ... sem þið vitið, og þaðan af síður krossinn sem ég setti við forseta vorn í síðustu kosningum.

Áfram nú krossmenn! Aðrir mega reyndar taka þátt líka. Hér er ekki gerður greinarmunur á krossmönnum, sonum hálfmánans, dætrum Davíðs eða öðrum börnum jarðarinnar.  Húðlitur og trú skiptir ekki máli og einhvers staðar verður rauðhærðum negrum að finnast að þeir séu velkomnir.


Hver er maðurinn?

 
Who's the hunk

Þetta er:

  1. hryðjuverkamaður í Brigade Rosso
  2. klámmyndaleikari í Hollywood (hvaða myndum "lék" hann í ?)
  3. þjónn á Torremolinos
  4. söngvari
  5. ekkert af ofangreindu

Er hann frá:

  1. Grikklandi?
  2. Ísrael?
  3. Hornafirði? (þá er hann klámmyndaleikari)
  4. Osló?
  5. Ekkert af því ofangreinda

Hvenær er myndin tekin?

  1. 1972
  2. 1980
  3. 1986
  4. 2007
  5. Myndin er tilbúningur

Og loks einföld spurning fyrir konur:

  1. er hann ekki sætur?

 


Ungr var ek forðum

vovveryyoung

 

Minningar borgarskæruliðans:

Ungr var ek forðum. Líkt og unga fólkið á Norðurbrú. Þó ekki alveg eins vitlaus, enda var lögreglan sætari við okkur þá. Einn septemberdag í haustfrosti söfnuðumst við saman, herstöðvaandstæðingar, í Sundahöfn til að láta illa við herskip sem þar lágu við hafnarbakkann. Hétu þau Karlsruhe og Nipigon. Eiginlega var það ekki ætlunin að láta illa, heldur ætluðum við aðeins að syngja "Ísland úr NATO" og hlusta á Árna Björnsson halda ræðu inni í Lödu Sport, sem hann sat inni í.

Ég fór beint úr latínutíma í MH og var með þýðingar mínar á Gallastríðinu eftir Júlíus Cæsar í plastoka og Lívíus. Þarna voru líka nemar úr Iðnskólanum og MS, sem höfðu óspektir í huga. Sumir voru með kassa fullan af boltum, sem höfðu verið fylltir af rauðri og blárri málningu. Þeim átti að henda í herskipin. 

Nokkrar löggur voru mættar á staðinn, svo liðið hélt að það kæmist upp með óspektir. En viti menn, skyndilega opnaðist rennihurð á kornsílói og út kom varalið löggunnar, sem hafði beðið inni í kornsölunni eftir því að komast í slag við ungviðið. Þarna voru gamlir kallar með Bjarka Elíasson í fararbroddi og veifuðu þeir kylfum sínum dólgslega. Þá hófst auðvitað slagurinn. Hér er hægt að lesa um hann í túlkun Moggans.

Ég var auðvitað alltaf jafnheppinn og Óli K. Mag. tók þessa mynd af mér "að safna grjóti", og sagði eftir að hann gerði það. "Hvað ætli hann afi þinn segi þegar hann sér myndina af þér". Þetta tók úr mér allan þrótt. Ég var ekki handtekinn eins og sum skólasystkini mín.

Daginn eftir, og í nokkurn tíma á eftir, var ég uppnefndur borgarskæruliðinn. Það þótti mér mjög miður enda friðarsinni fram í fingurgómana.

 


« Fyrri síða

Höfundur

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

vilhjalmur@mailme.dk

Bækur

Kynning á nokkrum færslum, greinum og bókum PostDocs


Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband