Leita í fréttum mbl.is

Gölluđ kirkja

Gummi kirkja

Nú gleđjast óguđlegir vćntanlega, ef ţeir halda ađ ég fari ađ hallmćla kirkju og trú. Ţess vegna segi ég viđ yđur: Bless vantrúarmenn og fariđ til fjandans, eđa eitthvađ annađ. Ţiđ verđiđ ykkur ađ vođa hér. Ţetta er hálfheilagt blogg.

Ég heimsótti nýveriđ Ţjórsárdalinn, ţar sem ég hef ekki komiđ í nćr 13 ár. Dalurinn hefur haft mikla ţýđingu fyrir líf mitt, enda stundađi ég ţar rannsóknir í nokkur sumur á tveimur síđustu áratugum 20. aldar. Ég er nú loks aftur farinn ađ vinna úr ţeim rannsóknum, en fć til ţess lítinn stuđning.

Eins og ég greindi frá í nýlegri fćrslu, leyfđi ég mér ađ endurskođa aldursgreiningu á byggđ í Ţjórsárdal. Nú virđist loks sem ađrir séu komnir á sömu skođun og ég, og telji af og frá ađ byggđ hafi lagst af í dalnum áriđ 1104.

En greinilega eru ekki allir tilbúnir ađ međtaka nýjan sannleika. Međan ég hef búiđ í Danmörku síđan 1996, hefur veriđ reist eftirmynd ţeirrar kirkju sem ég rannsakađi á Stöng í Ţjórsárdal áriđ 1986, 1992 og 1993. Ég hef gert ţessu Guđshúsi töluverđ skil og meira ađ segja gefiđ Hjörleifi Stefánssyni arkitekt, sem lengi var á sérverktakasamningi í tengslum viđ Ţjóđminjasafni, öll gögn í hendur til ađ hćgt vćri ađ reisa eftirgerđ kirkju viđ Ţjóđveldisbćinn í Ţjórsárdal. Ég hélt einn fund međ honum á teiknistofu hans áđur en ég flutti til Danaveldis áriđ 1996 og gaf honum ýmsar upplýsingar.

Kirkja lítil
Ţessi tilgáta mín hentađi ekki byggingameistaranum. Í stađinn var reist furđukirkja í Ţjórsárdal

 

Mér bárust fréttir af lokum ţess verkefnis og frá vígslu kirkjunnar, sem var í höndum biskups Íslands. Mér var náttúrlega ekki bođiđ ađ vera viđstaddur, frekar en á sýningu ţá í Ţjóđminjasafni, ţar sem haglega gerđir innviđirnir kirkjunnar voru sýndir áđur en kirkjan var reist í Ţjórsárdal. Hvađ sýnir ţađ ykkur kćru lesendur? Ég sé starfshćtti eins og ţeir tíđkuđust í DDR forđum.

 

Kirkja á Stöng
Ekki mátti heldur fara eftir ţessu. Teikning ţessi byggir á niđurstöđum rannsókna. Kirkjan sem í dag stendur í Ţjórsárdal er hins vegar hugarfóstur hreinrćktađs ţjóđernisrómantíkers.

 

Ţegar ég loks sá kirkjuna viđ Ţjóđveldisbćinn viđ Búrfell međ eigin augum, brá mér heldur betur í brún. Arkitektinn hefur tekiđ sér ţađ bessaleyfi ađ stćkka hana alla í hlutföllum. Í stađ tveggja steinalaga í vegg, eru 4-5 lög, miklu stćrri steina en ţeirra sem fundust í vel varđveittri rústinni ađ Stöng. Í stađ ţess ađ veggurinn sé um einn metri ađ breidd eins og hann var, ţví hann er varđveittur óhruninn, hefur teiknimeistarinn gert hann helmingi breiđari.  Kór kirkju Hjörleifs hefur fengiđ einhvern "aukarass" aftan viđ kórinn. Engin merki ţessa "skagfirska", seinni tíma lags var ađ finna viđ fornleifarannsóknirnar. Ţó ég hefđi beđiđ Hjörleif Stefánsson ađ taka hliđsjón af tilgátumyndum sem ég teiknađi, ţá gerđi hann ţađ ekki. Kirkjan er ţví allt of háreist og sýnir alls ekki hvernig litlar bćndakirkjur voru í öndverđri kristni á Íslandi. Ekki frekar en Ţjóđveldisbćrinn sýnir húsakost á Stöng í Ţjórsárdal.

Hörđur Ágústsson lista-  og frćđimađur réđi smíđi skálans, sem ţví miđur lýsir ađeins hans eigin ţjóđernisrómantík. Bćjarhús á Stöng í Ţjórsárdal voru aldrei eins háreist og skálinn sem reistur var viđ Búrfell, sem gárungar og fornleifafrćđingar kalla Gúmmí-Stöng. Viđ ţekkjum nú loks gerđ veggja yngsta skálans á Stöng eftir rannsóknir á Stöng áriđ 1994 og getum ţví međ góđri samvisku sagt, ađ hćđiđ hafi veriđ miklu minni en á Ţjóđveldisbćnum. Viđ getur líka međ vissu sagt, ađ skálinn sem fannst áriđ 1939 var reistur löngu eftir ađ gosiđ í Heklu áriđ 1104.

Enn er ţví veriđ ađ ljúga ferđamenn fulla í Ţjóđveldisbćnum í Ţjórsárdal, ţegar sagt er ađ bćrinn hafi fariđ í eyđi áriđ 1104. Hér geta fararstjórar lesiđ sér örlítiđ til og hér er ađ finna ítarefni.

Hjörleifur skáldar hringlaga kirkjugarđ

Hvađan Hjörleifur hefur ţađ, ađ hringlaga garđur hafi veriđ kringum kirkjugarđinn á Stöng, veit ég ekki. En ţađ var ekki frá mér komiđ. Viđ erum enn ekki búin ađ finna hann.

Ţví miđur hefur biskup Íslands vígt sögufölsun. Nóg er víst til af ţeim í veikum viđum kirkjunnar. Ţađ er falskirkja sem byggđ hefur veriđ í Ţjórsárdal. Ţađ er fölsun, ţegar menn fara ekki ađ ráđum ţeirra sem ţekkja til, fela sannleikann og ljúga.

Guđs orđ og helgiathafnir eru ţó vitaskuld eins góđ í ţessu litla/stóra guđshúsi eins og alls stađar annars stađar. Leiđinlegt er ţó ađ húsiđ sé byggt á lygum og fáfrćđi. Kirkjan ađ Stöng var vitaskuld rammkaţólsk og ţví hefđi veriđ betra og viđ hćfi ađ láta kaţólskan biskup vígja kirkjuna.

Ţess má geta ađ byggingameistari "gúmmí-kirkjunnar" í Ţjórsárdal er bróđir Kára í DeCode. Ţetta er stórtćkir brćđur. Hjörleifur Stefánsson hefur gegnum árin leyst mörg verkefni fyrir Ţjóđminjasafniđ listavel, en kirkjan viđ Ţjóđveldisbćinn er manísk og ýkt, ţó smíđavinna á henni sé listavel úr garđi gerđ ađ mínu mati.

Leiđinlegt ađ ţetta skyldi hafa fariđ á ţennan veg og skömm sé íslensku ţjóđkirkjunni fyrir ađ taka ţátt í ađför ađ frćđilegum heiđri manna. Slíkri kirkju mun aldrei farnast vel.


« Síđasta fćrsla | Nćsta fćrsla »

Athugasemdir

1 identicon

Fara til fjandans???? En hann er ekki til... so no go

DoctorE (IP-tala skráđ) 21.5.2009 kl. 18:15

2 identicon

Semsagt.  Komin ágćtis leikmynd sem myndi plumma sig flott í víkingafestivali hjá Fjörukránni.

 Óskaplega eru menn tilbúnir ađ leggjast lágt. )O:

Guđmundur Gunnarsson (IP-tala skráđ) 21.5.2009 kl. 18:26

3 Smámynd: Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

DoktorE hringir hjá ţér klukkuverk í hvert sinn sem menn skrifa Vantrú á Íslandi?

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 21.5.2009 kl. 18:33

4 identicon

Ćtli Doktorinn hafi ekki séđ ţetta á forsíđu Moggans líkt og ég. En má ég spyrja: Finnst ţér ekkert ađ ţví ađ samkvćmt heimsmynd margra kristinna manna ţá fari gyđingar til fjandans líkt og viđ óguđlega fólkiđ?

En ađ sjálfssögđu er öll eftirgerđ sjálfkrafa fölsun, hvort sem menn fara eftir bestu kenningum eđa ţeim slökustu.

Óli Gneisti (IP-tala skráđ) 21.5.2009 kl. 19:32

5 identicon

Mér hefur alltaf fundist Stöng vera sérstakur stađur. Sem krakki var ég á hverju sumri í Ţjórsárdalnum, en fađir minn hafđi  afnot af sumarbústađ ţar sem ađ Fossá mćtir Ţjórsá, fyrir framan virkjunina, sem var reyndar ekki til fyrstu árin sem ég var ţarna. Mig minnir ađ sumarbústađurinn hafi veriđ kallađur Gauksstađir og ţá eftir Gauki á Stöng geri ég ráđ fyrir. Viđ veiddum mikiđ ţarna, bćđi í ţjórsá og Rauđá held ég ađ hún heitir sem rennur fyrir framan Stöng. Einnig keyrđum viđ oft yfir Rauđá fyrir framan Stöng og eins langt og slóđin náđi. En ţarna fyrir ofan voru oft góđir veiđistađir.

Ţađ er einhver dulúđ yfir ţessum stađ og fegurđin ólýsanleg.

kveđja Rafn.

Rafn Haraldur Sigurđsson (IP-tala skráđ) 21.5.2009 kl. 20:45

6 identicon

Ţetta byggingarefni hefđi greinilega betur mátt nota til ađ reisa fjögurra metra háan virkisvegg í kringum bćinn. 

Annars saknar mađur ţess ađ ekki hafi enn veriđ reist tilgátukirkja eftir einhverri Skálholtskirkjunni fyrir siđbreytingu. T.d. í stađinn fyrir steinkirkjuna sem er ţar núna.

Pétur Guđmundur Ingimarsson (IP-tala skráđ) 21.5.2009 kl. 21:26

7 Smámynd: Brjánn Guđjónsson

alltaf leiđinlegt ţegar fólk getur ekki horfst í augu viđ söguna, eins og hún er og ţarf endilega ađ fegra hana.

ţó er mér slétt sama hvort mađur í fjólubláum eđa hvítum kjól hafi vígt kirkjuna.

Brjánn Guđjónsson, 21.5.2009 kl. 21:56

8 Smámynd: Kristján Hrannar Pálsson

Leggđu niđur ţessa fordóma ţína um ađ "óguđlegir" gleđjist ef ţú ćtlar ađ gagnrýna eitthvađ tengt kirkjusögu á Íslandi. Ég er trúlaus sagnfrćđinemi og geri mér vel grein fyrir mikilvćgi kirkjunnar á Íslandi gegnum tíđina. Ţar af leiđandi er sjálfsagt mál ađ fjallađ sé um hana á sanngjarnan hátt eins og ţú gerir hér fyrir ofan.

Takk fyrir stimpilinn.

Kristján Hrannar Pálsson, 21.5.2009 kl. 22:54

9 identicon

Farđu sjálfur fjandans til kristlingur!

Valsól (IP-tala skráđ) 21.5.2009 kl. 23:06

10 Smámynd: Kjartan Pétur Sigurđsson

Stundum er ekki auđvelt ađ vera leiđsögumađur á Íslandi ţegar endalaust er veriđ ađ hrćra međ ýmsar ţekktar kenningar. í svipan kemur upp sagan um Gođafoss og svo nýlegar rannsóknir í Reykjavík um landnám.

Hér er auđvita hćgt ađ fara út um allt land og gera merkar og tímamóta rannsóknir ţví landiđ er strábýlt og lítiđ kannađ í sögulegu og jarđfrćđilegu samhengi.

Líklega er víđa pottur brotin í ţessu eins og víđa í Íslensku samfélagi. Spurning hvort ađ ţađ vanti meira aga?

Nú er spurning hvort ađ Grafarkirkja međ sínum hringlaga garđi sé ţá líka rétt?

Kjartan Pétur Sigurđsson, 22.5.2009 kl. 07:49

11 identicon

Ţetta er eflaust ekki fyrsta fölsun á vegum kirkjunnar og arkitektum. Ţađ er reyndar sorglegt hvernig hefur veriđ valtađ yfir fornleifafrćđinga hér á landi og ţeim ekki leift ađ segja sitt álit án ţess ađ ţađ sé ritskođađ af sagnfrćđi, kirkju og öđrum ađilum sem vilja fegra myndaalbúm ţjóđarinnar

Tómas (IP-tala skráđ) 22.5.2009 kl. 08:11

12 identicon

Ţetta er hćfileiki mađur ;)

DoctorE (IP-tala skráđ) 22.5.2009 kl. 08:57

13 Smámynd: Sigurđur Ţór Guđjónsson

Vei hinum óguđlegu! Jahve í banastuđi mun gjöreyđa ţeim!

Sigurđur Ţór Guđjónsson, 22.5.2009 kl. 12:17

14 Smámynd: Baldur Hermannsson

Nú er ég algerlega gáttađur. Hvar er ţessi kirkja eiginlega? Ţađ er nú ekki langt síđan ég kom í Ţjórsárdal en enga kirkju sá ég.

Baldur Hermannsson, 24.5.2009 kl. 11:37

Bćta viđ athugasemd

Ekki er lengur hćgt ađ skrifa athugasemdir viđ fćrsluna, ţar sem tímamörk á athugasemdir eru liđin.

Höfundur

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

vilhjalmur@mailme.dk

Bćkur

Kynning á nokkrum fćrslum, greinum og bókum PostDocs


Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband