Íslandsmissir Dana

  

Margt bendir til þess að danskir stjórnmálamenn hafi árið 1944 séð eftir því að hafa ekki sölsað Ísland almennilega undir sig og gert landið að nýlendu fyrr á 20. öldinni. Sömu stjórnmálamennirnir fengu sárabætur fyrir Íslandsmissinn. Þeir drekktu til dæmis sorg sinni með því að selja smjör til Þýskalands nasismans. Myndin sýnir þjóðverja skera danskt smjör úr tunnu. Maðurinn með litla, ljóta yfirvaraskeggið, sem stendur og fylgist með smjörskurðinum, er reyndar ekki Hitler. Hitler var grasaæta þótt að grasaætur harðneiti því.

Nýlega rak ég nefið niður í leynileg skjöl danska þingflokksins Venstre dags. 21. apríl 1944.  Þau voru að minnsta kosti leynileg árið 1944. Venstre var, eins og fróðum mönnum má vera kunnugt, flokkur sveitanna og meginþorra velstæðra bænda í Danaveldi. Í dag er flokkurinn aðeins straumlínulagaðri og verkamenn geta meira að segja leyft sér að kjósa flokkinn án þess að verða fyrir aðkasti á vinnustað.

Það skjal sem ég fann var sem sagt leynileg greinargerð þingflokks Venstre til meðlima sinna. Af einhverjum ástæðum endaði þessi skýrsla þeirra líka í danska utanríkisráðuneytinu. Skrifin sýna að menn í þessum flokki dauðsáu árið 1944 eftir því að Danir hefðu ekki hafið stórfellda búsetu og landtöku á Íslandi árið 1908 og gert landið að eins konar nýlendu með dönskum herrum og tilheyrandi yfirstétt.

Greinargerðin fjallar að mestu um Ísland og sambandsslitin. Eftir langa lýsingu á sögu þjóðarinnar, séða með gleraugum gamals bónda á Norður Jótlandi, sem hélt ræðu á Alþingishátíðinni á Þingvöllum árið 1930, er þessu fleygt fram:

"Eftir 1908, þegar samþykktum um Stjórnarskrá Íslands var hafnað af meirihluta Alþingis og eftir öll hin neyðarlegu íslensku mótmæli, hefði það verið gott tækifæri fyrir Danmörku að stuðla að danskri  búsetu (Kolonisation) á Íslandi. Íslendingar voru miðað við hjálparhellur þeirra [Dani] mjög fámennir, og áttuðu sig ekki einu sinni á að nýta sér möguleikana. Við höfðum svo að segja kennt þeim næstum því allt".

Höfundur skýrslunnar lýsir harmi sínum yfir því að Danir skuli ekki hafa tekið afgerandi völd á Íslandi, þar sem "lavajorden er frugtbar", og að þeir hafi í staðinn leitað til til Vesturheims þar sem þeir hafi oft lifað erfiðislífi sem skóvarhöggsmenn og síðar í striti við að brjóta land til búsetu á preríunni. 

Skjalið byrjar hins vegar á vangaveltum flokksforystunnar í Venstre um sölu landbúnaðarafurða til Englands eftir að stríðinu líkur. Danir, sem í stríðinu seldu Þjóðverjum allar umframafurðir sínar, voru þarna samir við sig. Lætur höfundur greinargerðarinnar sig dreyma um stórt útflutningsátak til Englands eftir stríð. Hann metur stöðuna þannig, að Holland, Svíþjóð, Pólland og baltnesku löndin, sem fyrir stríð áttu 25% markaðsaðild í beikon- og flesksölu á Bretlandseyjum, muni alls ekki geta tekið upp sömu viðskiptahætti fyrr en að mörgum árum liðnum eftir stríðslok. Höfundurinn reyndist sannspár. Hann  græddi væntanlega sem bóndi á tá og fingri með því að fóðra þýska herinn með svínum sínum meðan aðrar þjóðir Evrópu voru rændar og myrtar af nasistum.

Svona voru sumir Danir nú spældir - og vitlausir. Þeir sáu eftir því að hafa ekki tekið Ísland almennilega í geng þegar tækifæri gafst fyrir 100 árum síðan. En þeir fengu hins vegar margar rúllur af plástri á sárið um leið og þeir misstu Ísland. Þeir gátu öll styrjaldarárin haft náið samstarf við Þýskaland og selt afurðir sínar til Þjóðaverja á góðu verði og losað sig við nokkra óæskilega flóttamenn ofan í kaupin. Stríðið var ekki neitt gjaldþrot fyrir frændur okkar. Ísland var áhætta sem þeir losnuðu við. En saga sambandsslitanna er vissulega ekki að fullu sögð.

En hvernig hefði það verið að vera danskur þegn á Íslandi árið 2007?  Ég er viss um að þjóðfélagsmyndin hefði ekki verið mjög lík þeirri sem við sjáum á Grænlandi í dag. Annars er ekki neitt vit í því að vera að velta sér upp út því hvernig hlutirnir hefðu orðið, ef þeir hefðu þróast á annan veg. Íslendingar eru sínir eigin herrar nú og Íslendingar eru að kaupa ættarsilfur Dana á skipulegan hátt  .......

 

Athugasemdir

[Sólveig Hannesdóttir, 9.12.2007 kl. 12:06]

Sæll vertu.

   Ég verð að þora að opinbera margra ára skoðun mína, að ég er ekki viss um að það hefði verið slæmt að vera undir dönsku krúnunni, ég hefi verið semsagt konungssinni.  Við erum það sterkir einstaklingar Íslendingar að við hefðum örugglega nýtt okkur það út í yztu æsar, oft hefi ég hugsað að ekki hefði verið síðra að setjast að á Jósku heiðunum, en í Canada.   Fyrir 2 árum ók ég um það svæði, og varð heilluð. Ég hefði frekar viljað vita af Íslendingum þar, en á þessum flækingi til Canada.   Ég er sannfærð um að ef Danir hefðu stýrt hér millistriðsárin, hefði allavega vegakerfið verið betra.   Kveðja.

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 9.12.2007 kl. 15:07]

Sæl Sólveig, gott er að heyra þessa skoðun þina, þótt það sé erfitt fyrir mig, sem hef búið nær fjórðung aldar í Danmörku og er fæddur 16 árum eftir lýðveldisstofnun, að sætta mig við hana. En að einhverju leyti er ég þó sammála þér.

"Heiðarnar" í Danmörku hafa líka heldur betur breyst síðan áform voru uppi um að senda Íslendinga þangað. 

Danir hafa einfaldlega ekki sama "dræv" og áhættuvilja og Íslendingar. Þeir eru afturhaldsamari og minni einstaklingshyggjumenn. Á hinn boginn finnst mér Íslendingar oft geta lært af varfærni Dana. Og geta það enn. 

Sambandslitin voru óumflýjanleg og Danir tóku því nú mestmegnis vel. Danskir diplómatar utan hersetinnar Danmörku voru t.d. miklu meiri hjálparhellur en haldið hefur verið fram á Íslandi, og það er misskilningur að halda að Bandaríkjamenn hafi verið eins konar ljósmóðir við fæðingarhríðirnar. Þeir leituðu til ákveðinna danskra vina Íslendinga og fóru nákvæmlega eftir þeirra ráðum. Bandaríkjamenn sáu eins og margir aðrir með glöggt auga, að Íslendingar voru svo miklir einstaklingshyggjumenn og tækifærissinnar í skoðunum að lítið var upp úr ráðum þeirra um eigin framtíð að hafa.

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 10.12.2007 kl. 10:23]

Janteloven er annað nafn á stéttarskiptingunni í Danmörku. Menn fæðast í ákveðna stétt og eiga afar erfitt við að komast út úr henni.  Þetta er mjög ríkt í Dönum og stundum er hlægilegt að heyra Dani fárast yfir stéttarskiptingu á Indlandi. Sjálf Kaupmannahafnarborg er skólabókadæmi um stéttskipta demógrafíu. Fólk hér er í miklum fjötrum. Danir eru ekki eins frjálsir og þeir sjálfir halda að þeir séu, og þeir gætu verið. Mér sýnist á turninum fyrir aftan þig Tómas, að þú sért væntanlega búinn að sjá þetta allt sjálfur

[Ár & síð, 10.12.2007 kl. 17:24]

Nú er ég hvorki grasæta né nasisti en ekki er langt síðan ég las í skemmtilegri bók að þetta væri ein langlífasta mýtan um Adolf gamla frá Austurríki. Ég gáði því á Netið og fann þetta:

Robert Payne is widely considered to be Hitler's definitive biographer. In his book, Hitler: The Life and Death of Adolph Hitler, Payne says that Hitler's "vegetarianism" was a "legend" and a "fiction" invented by Joseph Goebbels, the Nazi Minister of Propaganda. According to Payne:

"Hitler's asceticism played an important part in the image he projected over Germany. According to the widely believed legend, he neither smoked nor drank, nor did he eat meat or have anything to do with women. Only the first was true. He drank beer and diluted wine frequently, had a special fondness for Bavarian sausages and kept a mistress, Eva Braun…"

Lygar Göbbels hafa enn mikil áhrif.
Og reyndar var Hitler heldur ekki guðleysingi heldur rammkaþólskur, Wehrmacht bar jú merkið: "Gott mit Uns" og varla hefur það verið í trássi við landshöfðingjann.
Matthías

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 10.12.2007 kl. 18:23]

Þakka þér fyrir þennan fróðleik Matthías. Nú verðum við að melta hann.  Kannski var Robert Payne grasaæta.

Sannast sagna þykir mér ólíklegt að Hitler hafi ekki þótt góð blóðug steik og líkast til hefur hann líka verið mannæta.

En mér er í raun alveg sama. Hæstánægður með að hann er dauður.

Sagt er, að hann hafi verið mikið fyrir kökur, þó ekki gyðingakökur.

Gott að frétta að þú sért ekki nasisti, ekki hefur mér sýnst það í því sem ég hef lesið eftir þig.