Leita í fréttum mbl.is

Fćrsluflokkur: Menning og listir

Hć Frćnka!

OBAMBAIHVERAGERDI

Lydia mín, ég er líka frćndi Obama. Mín fjölskylda var međ einhverjar kenjar og fór ađeins fyrr frá Kenya. Ţar sem ţú ert nćrskyldari, ţykir mér réttast ađ ţú hringir í Obama og biđjir hann ađ senda hingađ sendiherra. Frćndi okkar af pigmeakyni, Össur Skarphéđinsson (dćmigert dverganafn), er víst ekki í sambandi viđ Obama eins og stendur.

Mér ţykir fínna heima hjá ţér en í Hvíta Húsinu. Hér er mynd af mér í veislu heima hjá Obama, ţar sem viđ minnumst brottfararinnar frá Afríku:

Seder with the Obamowitzer rebbe 2

mbl.is Obama á frćnku í Hveragerđi
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

„Ţví má ćvinlega treysta ađ Vilhjálmur Örn sé málefnalegur í skrifum sínum"

 Lingual Diversity is also Biological Diversity

Ţetta fína orđspor fékk ég um helgina međ undirskrift og lakkstimpli Eiđs Guđnasonar. Ţađ kom til vegna ţess ađ ég skrifađi tvćr kaldhćđnislegar greinar um málfasísku á Íslandi. Ég hef áđur gert ţá ísku ađ umtalsefni, vegna ţess ađ mér leiđist hvernig sumt fólk setur sig á háan hest, ţó ţađ valdi íslensku betur en sauđgrár almúginn, sem bara horfir á amerískt sjónvarp um leiđ og hann forheimskast.

Börn innflytjenda fá stanslaust ađ vita ađ ţau verđi ekki góđir og gjaldgengir borgarar á Íslandi ef ţau fá ekki 10 í íslensku á öllum prófum. Börn innflytjanda hafa samt í gegnum tíđina stađiđ sig betur í íslensku en međaltaliđ. Eitt sinn ţurfti íslenskur ađdáandi nasismans, Knútur Arngrímsson, ađ hrósa nemanda sínum, innflytjandanum Wolfgang Edelstein, ţví hann skrifađi betri stíla á íslensku en alíslenskir bekkjafélagar hans, og ţađ eftir ađeins nokkurra ára dvöl á Íslandi.

Á Íslandi hefur sá ljóti siđur lengi tíđkast, ađ menn voru reknir af ritvellinum vegna ţess ađ einhver bláklćddur postuli sagđi ađ ţeir skrifuđu ekki nógu gott mál. Sumir ţorđu ekki ađ skrifa meira vegna slíkra dóma.

Einn ćđsti sjálfskipađur prestur og tortúrumeistari málvöndunarrannsóknarréttarins, Eiđur S. Guđnason, heiđrađi mig međ athugasemd sinni í gćr. Eiđur hnýtti reyndar ekki í málfar mitt (ţótt ţađ sé rotiđ eins og hjá öđrum innflytjendabörnum sem forpesta tunguna). Hann skildi líklega frekar eftir sig athugasemd vegna ţess ađ ég heiđrađi hann međ kommenti hér um daginn. Ég gaf góđlátlega í skyn ađ málrausiđ í honum vćri Viagraiđ hans. Ég hef reyndar ritađ um Eiđ áđur, í fćrslu sem ég kallađi "Eyđur Eiđs". Svo nú var náttúrulega kominn tími fyrir Eiđ ađ svara fyrir sig - ţótt fyrr hefđi mátt vera. Hann er alltaf velkominn hér.

Eiđur hefur rétt fyrir sér ţegar hann skrifar og hrósar mér: "Ţví má ćvinlega treysta ađ Vilhjálmur Örn sé málefnalegur í skrifum sínum". Ţetta er alveg satt hjá Eiđi. Ég geri mér far um ađ vera mjög málefnalegur. Ţađ er ekkert rangt međ fariđ í ţví sem ég skrifađ fćrslunni Kötuskór, um ritgerđ Katrínar Jakobsdóttur um skó, sem hún flutti á málţingi í HÍ sl. laugardag.

Katrín flytur erindiđ Kata flytur erindiđ í HÍ

Ţađ má líka treysta ţví, sem ég skrifa í bók minni Medaljens Bagside, sem olli ţví ađ Anders Fogh Rasmussen (núverandi framkvćmdastjóri NATO) bađst opinberrar afsökunar á ađgerđum danskra yfirvalda gagnvart saklausu fólki, (krötum) og kommúnistum fyrr á tímum. Milljónir múslíma um heim allan hafa brennt allt og bramlađ til ţess ađ fá afsökunarbeiđni frá sama manni, en allt hefur komiđ fyrir ekki. Múslímar eru heldur ekki alltaf jafnmálefnalegir í málflutningi sínum, líkt og Egill Helgason, sem nokkrum mánuđum áđur en bók mín kom út áriđ 2005 kom međ óheiđarlegar ađdróttanir í garđ minn og frćđistarfa minna í Danmörku á síđu sinni, sem leiddi af sér smá múgćsingu .

Sturla Böđvarsson, minn gamli vin og velgjörđarmađur, skrifađi  nýlega málefnalega grein um Egil Helgason, og fjandakorniđ ef Sturla hefur bara ekki rétt fyrir sér í ţessari greiningu sinni: Egill Helgason er um margt hugmyndaríkur og flinkur ţáttastjórnandi.  En hann kann sér ekkert hóf í bloggfćrslum sínum og ýtir undir ósómann  sem fylgir međ ţegar hann skrifar og opnar síđan fyrir umsagnir um ţađ sem hann setur fram. Skrif hans á blogginu eru jafnan mjög ómálefnalegar umsagnir og viđbrögđ viđ ţví sem er í fréttum. Ţar setur hann fram nćr undantekningarlaust einhverjar fullyrđingar og oft meiđandi ummćli um nafngreinda menn sem leyfa sér ađ hafa ađra skođun en Egill sem bloggar á Eyjunni  í skjóli  RÚV og fer ţá lítiđ fyrir hlutleysi ţessa starfsmanns ríkisútvarpsins. Viđbrögđin láta ekki á sér standa eins og sjá má á bloggsíđunni ríkiskynntu.

Nú höfum viđ ţađ á hreinu. Sturla Bö segir Egil vera ómálefnalegan og Eiđur Guđna hrósar mér fyrir málefnalega umfjöllun.

Verđir íslenskrar tungu hafa alltaf veriđ miklir dressmenn. Föt Jónasar, sem Reykvískar konur á öllum aldri heilluđust af, enduđu forđum á báli bak viđ Friđriksspítala í Kaupmannahöfn til ađ koma í veg fyrir frekari syfilissmit. Hin sígildu, ljósbláu strumpaföt Eiđs, sem hann sést í hér ađ ofan, ćtti ađ bjarga málsins vegna. Jakkann gćti Eiđur hćglega gefiđ Ţjóđminjasafni og buxunum gćtu menn komiđ fyrir í brynvörđum skáp á Árnastofnun međ öđrum dýrgripum menningarsögu okkar.


Dagur íslenskrar tungu

Íslensk tunga

Tungan geymir í tímans straumi
trú og vonir landsins sona,
dauđastunur og dýpstu raunir,
darrađarljóđ frá elztu ţjóđum.
Heiftareim og ástarbríma,
örlagahljóm og refsidóma,
land og stund í lifandi myndum
ljóđi vígđum - geymir í sjóđi.

Matthías Jochumsson


Kötuskór

Skór handa Kötu

Menntamálaráđherra, Katrín Jakobsdóttir, flutti erindi á einhverju Málrembuţingi í HÍ í gćr. Kallar hún erindiđ "Út í heim á íslenskum skóm". Ég var ég farinn ađ halda ađ hún vćri ađ lýsa dýrum túrum sínum á sauđskinns- eđa rođskóm inn í ESB.

Nú er hins vegar búiđ ađ setja inn rćđu ráđherrans viđ fréttina á mbl.is, og ţá uppgötvar mađur ýmislegt merkilegt. Glćpasaga Guđbrands Jónssonar, ţar sem breskur dóni reynir ađ nauđga saklausri, íslenskri sveitastúlku, er skóhorn Katrínar. Enski dóninn er á fjallgöngustígvélum og blómarósin á rođskóm. Táknrćnt fyrir vonda útlendinginn og saklausa Íslendinginn.

Andagiftin sem drífur ráđherra menntamála áfram á íslenskum skóm er frá Guđbrandi Jónssyni (1883-1953), komin.  Guđbrandur vitlausi, eins og sumir kölluđu hann, var prófessor og naut ţess lengi ađ vera sonur Jóns Ţorkelssonar.

Menntamálráđherra anno 2009 notar forneskjulega sögu fulla af útlendingahatri, eftir mann sem hallađist undir nasisma, sem vildi gera eitthvert nasistagerpi ađ konungi á Íslandi og sem ţýddi skjöl yfir á ţýsku til brottvísunar á gyđingum frá Íslandi. Jú, mann sem var yfir sig hrifinn af Dachau-fangabúđunum, líkt og sumir skósveinar kommúnismans á Íslandi voru hrifnir af Gúlögum og fjöldaaftökum. Kannski skýrir ţetta val Katrínar á skóm. Skór komma og nasista eru oft af sömu stćrđ.

Menningarlegt eđa hitt ţó heldur hjá Imeldu Marcos í menntamálaráđuneytinu. Sá veit gjörst hvar skórinn kreppir sem hefur hann á fćtinum.


Málćđi

Málrćkt

Svakalega er ţetta neyđarlegt fuck mađur. Sjáiđ hvađ ţeim leiđist og salurinn er hálftómur, kaldur og nasjónalrómantískur. Svaka lásí ađ sjá svona "marga" á málrćktunarţinginu um mál málanna.

Flestum er líklega meira mál ađ kaupa kílópakka af Starbuckkaffi hjá Jóni Gerharđi í Kosti, ţegar hann opnar í dag. Hann opnar verslun sem vonandi mun hjálpa efnahag fólksins, og samt er hann vart talandi á ilhýra hrognamálinu. Pólverjarnir, sem fá vinnu hjá honum, munu alveg geta gert sig skiljanlega, án ţess ađ börnum ţeirra verđi hótađ af siđapostulum málfasisma međ ţví ađ verđa ekki gjaldgengir borgarar á Íslandi ef ţeir lćri ekki reiprennandi íslensku.

Er núna rétti tíminn ađ vera á antiksölu vitavonlauss tungumáls, sem ađeins gefur vandrćđi og óţarfa kostnađ viđ ţýđingar í tengslum viđ ćvintýraferđ gerrćđisríkisstjórnarinnar inn í ESB? Ćtli Kata litla í Menntó hafi haldiđ erindiđ sitt "Út í heim á íslenskum skóm" um ferđir sínar og afćtuflokksins hennar til ESB? Ekki tipplar hún um á sauđskinns- eđa rođskćđi?

Málkjaftćđiđ og ţjóđarrembingurinn var svo mikill hér um áriđ, ţegar Mjólkursamsullan auglýsti ljóshćrđar og háarískar stúlkur međ fléttur sem ţömbuđu mjólk sér til óbóta, ađ ţegar útrásarvíkingarnir brunduđu hankípankíi og fóníballoníi yfir ţjóđina, var ekkert mál fyrir ţá ađ fullvissa Íslendinga um ađ ţeir vćru bestir hér í heimi. Allir höfđu fyrir löngu veriđ dáleiddir í milksjeik og 1944- rómantík. Máliđ er fyrir löngu búiđ ađ ađlaga sig pulsum, pissu og prins póló. Pétur og Páll geta hvort sem ekki beygt orđiđ bagall.


mbl.is Málrćktarţing í hátíđarsal HÍ
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Bro, bro brille

Cirkelbroen_dusk_393142q
 

Nú fćr Křbenhavn fína brú í Christianshavn, sem danski kúnstnerinn Ólafur Elíasson hefur skapađ. Hćgt verđur ađ ganga yfir hana áriđ 2012.  Kostnađur eru litlar 25 danskar milljónir. Tćpar 629 milljónir í Frónkrónum.

Gaman er ađ sjá hvađ nćrsýni hjólabrettastrákurinn á Hřjbro Plads er orđinn mikilvćgur Dani.

Getum viđ ekki gert hann ađ Heiđursíslendingi?

Óli

Ţrjár rússneskar konur

Kćri Pálmi

Mér finnst Austur-Evrópumenn fćra sig heldur betur upp á skaftiđ ţessa dagana. Verslunarađferđir ţeirra eru heldur ófínar og sést hefur til ţeirra, ţar sem ţeir fara í sund á nćrbuxunum.

Nú er hins vegar vitađ ađ ţrjár rússneskar konur hafi starfađ ađ mikilvćgum málum fyrir KSÍ og ferđuđust ţćr, fjármálafulltrúa sambandsins til ađhalds, til Sviss. KSÍ sýnir ţarna gott fordćmi gangvart nýbúum.

Rússnesku konurnar eru gífurlega fćrar á tölvur og í tölfrćđi.  Ein ţeirra Galína Rippoffsgaja er afar ánćgđ međ störf sín fyrir KSÍ, og vill endilega benda á ţessa bók sem hún gaf fjármálastjóranum í jólagjöf: 

Ađferđafrćđi KSÍ

One Day

Ég hef áđur skrifađ um Matisyahu. Mér finnst hans góđur. Góđ krepputónlist.

Útför íslenska lýđveldisins

útför

var gerđ frá Dómskirkjunni í Reykjavík um daginn. Jarđarförin fer fram síđar. Söfnuđurinn söng Iceseve međ semingi, en í kistunni lá ţjóđin undir oki. Skattaálögur hafa veriđ reknar sem fleygur í hjarta hennar og líkstöng úr harđviđi frá AGS, viđarvarin međ súrum lút frá ESB sem seldur er međ svikráđum Norđurlandaţjóđanna, verđur rekin í leiđiđ til ađ varna ţví ađ nokkur sála gangi aftur.

Ţađ leggur ekki lengur blómalykt fagurra loforđa frá vitum kothjúanna Steingríms harđabónda og Jóhönnu ţöglu á Allsleysu. Ţessa dagana myrđa ţau börnin sín eđa selja ţau á fćti duggurum frá Niđurlöndum og Englandi til ađ friđţćgja skuldheimtumennina á óđalinu. Ţađ var ógeđfelld sýn sem blasti viđ mönnum í drottins húsi bak viđ kađla lögvaldsins. Ţarna sátu pólitískir dólgar og dćkjur, morđingjar og hćkjur saman í hrćsninni. Stjórnmálamenn undir vernd Drottins allmáttugs og sveiattan. 

Nú verđur ađ hrekja hjúin á Allsleysu á brott. Hún er hvort sem er í dái ţegar hún gengur ekki međ kutann um göngin löng, og hann er búskussi sem segist ćtla ađ hlađa fjós, ţegar hans eina verk er ađ rífa veggi samsveitunga sinna svo óđul herraţjóđanna verđi reist á jafnsléttu.


Pönnukökumeistarinn málar Ólaf Ragnar

iceland-prime-minister-geir-haarde

Mađur er nefndur Dan Lacey. Hann er hámenntađur listmálari, en kannski er lystmálari réttnefni á iđju ţessa manns.  

Hann málar portrett og ţá gerist oft ţađ furđulega, ađ hann fćr gífurlega löngun í pönnukökur. Ţess vegna kemur hann fyrir pönnukökum á höfđi ţeirra sem hann málar.

Á síđasta ári ćtlađi hann ađ mála mynd af Geir Haarde, en einhver vondur mađur hefur gefiđ honum mynd af Ólafi Ragnari Grímssyni í misgripum. Ekki varđ Dan Lacey bráđhungrađur í pönnukökur ţegar hann málađi myndina af Ólafi Geir Haarde Ragnari Grímssyni. Kalt vatn rann milli skinns og hörunds og hann setti ţví frosna pönnuköku og fređna smjörklípu á hausinn á Ólafi Haarde Geir Grímssyni.

Geir pönnukakabarack_obama_pancake_head 
Obama er til vinstri
 Geir til hćgri,
einhver mótmćli?

Í fyrra greindi Morgunblađiđ frá ţví ađ ţessi mađur hefđi hefđi afrekađ ađ mála mynd af "Olaf Ragnar Grimmson", en sú mynd var nú mest lík samsuđu af Geir Haarde og Ástţór Magnússyni "heitnum", sem nú kallar sig Thor. En er Geir ekki venjulega međ eitthvađ fređiđ á höfđinu? Myndin af Geir er ţví meira realístisk en myndin af Ólafi, ţar sem Ólafur er alla jafnan međ Dorrit yfir höfđinu.

Ég legg til ađ Listasafn Íslands kaupi myndina af Ólafi Ragnari međ fređnu pönnukökuna, ţó svo ađ myndin sé frekar lélegur samhristingur af Boga Ágústsyni, Ólafi Ragnari og Ţorvaldi Gylfasyni. Međ ţessu vćri hćgt ađ spara. Ţađ er engin ástćđa er til ţess ađ mála Boga eđa Ţorvald.

Horfiđ á ţessa frábćru heimildamynd um pönnsumeistarann Dan Lacey:


« Fyrri síđa | Nćsta síđa »

Höfundur

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

vilhjalmur@mailme.dk

Bćkur

Kynning á nokkrum fćrslum, greinum og bókum PostDocs


Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband