Við grétum án tára

 

Mig langar að mæla með bók, sem ég tel holla lesningu fyrir Íslendinga, sérstaklega þá sem hatast á einn eða annan hátt út í gyðinga. Það er dönsk útgáfa á bók ísraelska sagnfræðingsins Gideon Greifs. Titill bókarinnar er Vi græd uden tårer, og var bókin nýlega gefin út af litlu forlagi hér í Danmörku, INTROITEpublishers!, sem lagt hefur mikla vinnu í að koma út mikilvægri bók í mjög vönduðu formi.

Bókin, sem gefin hefur verið út á Þýsku árið 1995 (Wir weinten tränenlos) og á ensku (We Wept Without Tears) árið 2005, er gefin út á dönsku með myndum frá Auschwitz-Birkenau útrýmingarbúðunum, sem fyrri útgáfur höfðu ekki, og miklum viðbótum frá þýsku og ensku útgáfunni. Bókin er innábundin, mjög vönduð og heilar 494 blaðsíður.

Efni bókarinnar er sorglegasta lesning sem hugsast getur. Bókin er samtalsbók Gideon Greifs við meðlimi Sonderkommmandoen, sérsveita þeirra gyðinga sem skipað var að sjá um að hirða lík úr gasklefum, raka hár fanganna, og koma þeim í „sturturnar", og ganga frá veraldlegum eigum þeirra, taka úr þeim tennurnar, setja hár þeirra í poka, flokka farangur og eignir hinna myrtu og koma líkamlegum leifum þeirra fyrir kattarnef eftir að fólk hafði verið tekið af lífi í dauðaverksmiðjum Þjóðverja. 

Ímyndið ykkur, að draga ættingja ykkar út úr gasklefa og brenna þá í líkbrennsluofni. Það er ekki hægt að ímynda sér óhugnaðinn, en manneskjan er fær um illsku, sem engin orð fá lýst og fæstir geta gert sér í hugarlund. Hatur á einum útvöldum hópi virðist mannskepnunni tamt og imperíalistar, hvort sem það eru nasistar, kommúnistar eða íslamistar, eiga það sameiginlegt að kenna fámennum hópi eða einstökum þjóðum um allt sem miður fer og telja sig ekki komast nær útópíunni fyrr en þeim hópi hefur verið útrýmt. Öfund heitir þessi kennd og er systir haturs og eru það sjúklegar systur.

Flestir meðlima sérsveitanna voru myrtar af nasistum. Nú eru aðeins örfáir eftir á lífi, en Gideon Greif tókst að ræða við nokkurn fjölda þessa ólánsömu manna, sem settust flestir að í Ísrael eftir síðara stríð. Það er grimm og sorgleg lesning. Það tekur tíma að lesa þessa bók. Maður grætur.

Ég hef lesið bókina að mestu og ritdómur hefur birst um hana í tímaritinu RAMBAM 19/2010, sem ég ritstýri. Danskir fjölmiðlar gerðu bókinni einnig mjög góð skil. En bókin er líklega enginn metsölubók, frekar en aðrar bækur um fórnarlömb nasismans. Karlmenn, á ákveðnum aldri, með "sögulegan áhuga" hafa meiri áhuga á kvölurunum og bækur um nasistaböðla seljast óvenjuvel í Danaveldi. En dauða gyðinga vilja menn sem minnst heyra um.

Á Íslandi er kannski einhver útgefandi, sem vill taka það að sér að gefa bókina út á íslensku?

Gideon Greif

Höfundinn, Gideon Greif, hef ég hitt og hlustað á. Hann er mikið eðalmenni. Útgefandinn Hans Bandmann, sem ég hef nýlega kynnst, á mikinn heiður skilinn fyrir að gefa þessa einstæðu bók út, því hún er mikilvægur minnisvarði og heimild fyrir komandi tíma, til að læra af. Ef menn lesa hana, hætta þeir kannski ógeðslegum samlíkingum sínum á helför gyðinga við sirkus Hamas á Gaza, sem menn í ósmekklegheitum líkja oft saman, líklega vegna fávisku. En inn á milli leynist böðull.

Athugasemdir

[Ragnhildur Kolka, 19.12.2010 kl. 10:42]

Ég tók eitt sinn kúrs hjá Álfrúnu Gunnlaugsdóttur um bókmenntir ritaðar af fólki sem sent hafði verið í fangabúðum nasista. Flestar voru bækurnar skrifaðar af gyðingum og þótt frásagnir væru frekar á hófstilltum nótum hreyfðu þær nægilega við ímyndunarafli mínu til að endast mér um alla lífstíð. 

Þess vegna tek ég fullkomlega undir með þér og öðrum að samlíking helfararinnar við "sirkus Hamas á Gaza" er ógeðsleg. Slík samlíking gerir lítið úr mannslífinu og þeirri þjáningu sem lögð var á gyðinga. Dómgreind þeirra sem þessu halda fram er í molum, því þeir hafa glatað mennskuna sinni.

[Bjarki Jóhannesson (IP-tala skráð) 19.12.2010 kl. 13:46]

Sæll Vilhjálmur.
Það er einmitt vegna alls viðbjóðsins sem gyðingar hafa þurft að ganga í gegnum sem ég skil ekki af hverju þeir beita aðra yfirgangi og ofbeldi.
Ég er ekki með þessu að líkja helförinni við meðferð gyðinga við meðferð þeirra á Palestínumönnum.

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 20.12.2010 kl. 07:07]

Sæll Bjarki, ekki ætla ég að draga í efa að örlög Palestínuaraba séu ill, en er það nú einvörðungu vegna Ísraelsmanna/Gyðinga? Hverjir hafa drepið flesta Palestínuaraba á síðustu 80 árum? Þú er örugglega viss um að það séu Ísraelsmenn. En það er rangt svar hjá þér. Jórdaníumenn og Palestínumenn sjálfir hafa myrt fleiri Palestínumenn en Gyðingar.

Palestínumenn eru hins vegar þeir sem myrt hafa flesta gyðinga fyrir utan Hitler og hans böðla og margt er líkt í áróðri öfgafullra Palestínumanna og nasista - óhuggnarlega líkt.

[Sigurður Þórðarson, 20.12.2010 kl. 21:33]

Til hvers að hatast við eitthvað fók, jafnvel sem maður þekkir ekki neitt?

Auðvitað er nauðsynlegt að geyma þessar sögulegu staðreyndir ég tala nú ekki um ef hægt er að forðast endurtekningar. En með öllum skilningi á nauðsyn þess þá held ég, því miður, að frekari lestur á grimmd sé heilsuspillandi fyrir mig.  

Takk fyrir ábendinguna samt

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 20.12.2010 kl. 21:55]

Þú lest um fórnarlömb grimmdarinnar í þessari bók, Sigurður. Grimmdin var hluti af Þýskalandi þess tíma.

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 21.12.2010 kl. 12:26]

Sæl Ragnhildur, gott að heyra að slíkur kúrs hafi verið kenndur, en nú kennir Álfrún ekki lengur í HÍ, er það, það væri kannski hollt fyrir suma að taka slíkan kúrs. Einhvers staðar sá ég grein eftir yngri, íslenskan bókmenntafræðing um sama efni fyrir tveimur árum

Bókaforlagið Vandkunsten hér í Danmörku, sem hefur gefið út bók eftir mig og bók Halldórs Guðmundssonar um Laxness, gaf út bókina Hos os i Auschwitz (This Way for the Gas, Ladies and Gentlemen og á pólsku heitir bókin Pożegnanie z Marią, eða "Bless María" eftir Tadeusz Borowski. Imre Kertész, sem ég hitti í byrjun þessa áratugar, og sem ég ræddi við nokkrum mánuðum árum en hann fékk Nóbelinn (og hann kom meira að segja til leiðar að grein eftir mig birtist í ungversku menningarriti (ég gleymdi að láta taka mynd af mér með, eins og HHG), sagðist vera undir miklum áhrifum af Borowski.

[Óskar Sigurðsson, 28.12.2010 kl. 13:45]

Sæll Villi. Er svo algjörlega sammála þér. Langar að lesa bókina en ekki á dönsku ætla að reyna að nálgast ensku útgáfuna. Ótrúlega magnað.

Takk fyrir þetta.