Þegar byltingin var falleg og góð

Þessi frábæra mynd af ungum meðlimi í lúðrasveit verkalýðsins, einhversstaðar í Úsbekistan, er frá því að byltingin var ung og Stalínismanum var haldið á lofti eins og óspjallaðri mey. Myndina valdi ég úr miklu safni mynda, því drengstaulinn með hornið svipar til mín, þegar ég var ungur. Ég átti þó ekki svona flottan búning né franskt horn.

Fleiri hundruð mynda sem þessa má sjá á síðu til heiðurs Max Pensons. Penson var gyðingur sem fæddist í Hvíta Rússlandi árið 1893. Hann hafnaði, meðal annars vegna ofsókna á hendur gyðingum, alla leið austur í Úsbekistan og vann þar mestan hluta ævi sinnar sem ljósmyndari, eða þangað til hann komst í ónáð árið 1948 og missti leyfi til að ljósmynda árið 1949. Eftir það var hann veikur maður og niðurbrotinn. Hann dó árið 1959. Hér getið þið skoðað fleiri hundruð mynda Pensons, sem var mikill listamaður, þó að hann hafi unnið undir formerkjum sósíalrealisma Stalínismans. Myndirnar eru mjög góðar heimildir um lífið í Úsbekistan á 4. - 6. áratug síðustu aldar. Myndasafni Pensons var bjargað af dóttur og tengdasyni, og hafði það nær eyðilagst í miklum jarðskjálfta árið 1966. Íslandsvinurinn Roman Abramovitch kostaði árið 2006 heilmikla sýningu á verkum Pensons.

Max Penson

Moisei Glauberzon mágur Pensons les Pravda

Úsbeki með lúður

Austrænt og vestrænt hjá Stalín

Athugasemdir

[Sigurður Þór Guðjónsson, 1.2.2010 kl. 19:53]

Frá því ég var lítill að skoða landakort hefur Úsbekistan verið mitt draumaland. Sérstaklega Ferganadalurinn. Hvað vitum við um Úsbekistan? Er það annars ekki þar sem forsetinn hefur soðið andstæðinga sína í stórum potti?

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 2.2.2010 kl. 12:05]

Sigurður Þór, sál þín er örugglega gömul kamelsmalasál frá Samarkand. Ferganadalurin er vissulega fagur og frjósamur. Hvað vitum við um Úsebekistan? Það er harla lítið. Og hvað vita Úsbekar um Ísland? Icesave, Björk, eða Gudjhonhson? Nokkrir hafa líklega dansað á samkomu hjá MÍR í gamla daga.

Mannréttindi eru fótum troðin enn, en ekki vissi ég að forsetinn hefði soðið andstæðinga sína. Varla getur það bragðist vel eða verið halal. Menn fara ekki eins leynt í óskapnaðinn nú eins og þegar Stalín frysti andstæðinga sínum í stórri ískistu af tegundinni Síbería. Heimurinn er allur að opnast.

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 2.2.2010 kl. 12:20]

Islam Karimov sagði víst einu sinni að hann væri til í að rífa af 200 höfuð andstæðinga sinna til að bjarga "lýðveldinu". Hann telur Talíbana til helstu óvina sinna, og hver gerir það ekki - nema VG og Samfylkingin? Hvort Karimov lét verða af því veit ég ekki, en súpan gæti hafa orðið til við það tækifæri. Talibanasúpa með gúrkumæu og granateplum.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 5.2.2010 kl. 13:01]

Já, Samarkand er einhver æfintýralegasti staður í heimi eftir nafninu að dæma og ljóðum Goethes í West-Ostlicher Divan.