Leita í fréttum mbl.is

Færsluflokkur: Stjórnmál og samfélag

Fast Vegabréf á Völlinn

Fast Vegabréf á Völlinn

Áður en ég fæddist bjó karl faðir minn um tíma í Keflavík. Ekki var hann þó Keflvíkingur, en hann fékk ekki lán í banka nema að hann lofaði að reka heildverslun sína í Keflavík. Bankastjórinn, sem setti þær einkennilegu reglur, hafði eitt sinn verið í íslenska nasistaflokknum og honum leist víst ekkert á föður minn.

Pabba líkaði dvölin í Keflavík vel. Tók herbergi og bílskúr á leigu downtown, en eyddi líka miklum tíma á Vellinum, enda átti hann þar marga vini með svipaðan bakgrunn og hann. Hann fór þó öðru hvoru í rútu til Reykjavíkur, enda verðandi mamma mín þar, og þar þurfti hann að skipa upp innflutninginum og koma honum í búðir í Reykjavík.

Pabbi var svo tíður gestur á Keflavíkurflugvelli að hann fékk Fast Gestavegabréf Nr. 10. Vænti ég þess að Bjarni Ben og aðrir gestir á Vellinum hafi einnig átt Föst Gestavegabréf með lægri númerum en pabbi.  Kannski á Björn dómsmálaráðherra enn skjöld föður síns og eins ánægulegar minningar og ég frá Vellinum. Kannski á Björn sjálfur svona skjöld?

Síðar, þegar ég var ungur drengur, kom ég mikið með pabba upp á Völl, stundum hálfsmánaðarlega. Það voru menningarlegar ferðir.

Mér er sérstaklega minnisstæð ein heimsókn. Við fórum þá með eldri manni, sem hét Schuster, til að skoða rússneskar flutningavélar, sem leyft hafði verið að millilenda á Íslandi á leið til og frá Kúbu. Við komumst mjög nærri vélunum og viti menn Rússarnir komu og voru hinir vinalegustu. Einn þeirra hafði greinilega gaman af börnum og gaf mér og öðrum dreng nokkur merki. Ég fékk t.d. littla brjóstnál með mynd af Lenín sem dreng. Prjón þennan hélt ég mikið upp á og kenni honum oft um að ég gerðist sósíalisti um tíma. Ég notaði hann einnig sem vopn: Í MH kenndi ungliði úr Heimdalli mér um að ég hefði rænt honum og fært hann suður í Straum með valdi. Hann ásakaði ýmsa um það sama, áður en hinir einu sönnu glæponar fundust. Ég tók þetta stinnt upp og stakk Lenín prjóni mínum í þjó Heimdellingsins. Síðar var þessi góði maður, sem ég stakk með Lenín, m.a. lögreglumaður á Seltjarnarnesi, lögfræðingur og eigandi súludansstaðar, áður en hann var allur. Blessuð sé minning hans.

Ég á ekki lengur Lenín nálina, en tel víst að ég hafi náð henni úr rassi Heimdellingsins. Var hún lítið notuð eftir það. Vegabréf pabba á Keflavíkurflugvöll geymi ég hins vegar eins og annað erfðagóss, sem ég mun kannski segja sögur af seinna.

Lenín-nál með blóði súludansstaðareiganda hefði nú heldur ekki verið kræsilegur minjagripur. En kannski hefði Heimdallur þegið hann fyrir smáþóknun?


Seiðahirðirinn í Auschwitz

Seiðamaður í Auschwitz

Sumir af bestu vinum mínum eru Pólverjar. Ég á að 1/32 hluta eða svo ættir að rekja til Póllands. Bestu vinir mínir frá Póllandi eru reyndar gyðingar, sem flýðu vegna gyðingahaturs í Póllandi kómmúnismans. Á Hvítasunnudag mun ég halda erindi í félagi þeirra í Kaupmannahöfn um rannsóknir mínar á sögu pólskra gyðinga, sem Danir komu fyrir kattarnef í Seinni Heimsstyrjöld. Sumt af því fólki sem þar mætir til að hlusta á mig, hefur sjálft lifað hörmungarnar af en misst bróðurpart ættgarð síns í morðæðinu fyrir rúmum 60 árum.

Í þau skipti sem ég hef verið í Póllandi hefur erindið fyrst og fremst verið að heimsækja útrýmingarbúðir. Ég hef því ekki gert mikið í því að kynnast landi og þjóð. Bæti úr því síðar.

Haustið 2001 var ég í Auschwitz, í heilan dag.

Þá gekk ég ásamt Jacques Blum talmanni gyðingasafnaðarins í Kaupmannahöfn fram á manninn hér að ofan. Hann var að ná í fiskiseiði, sem hann var að ala í rústum kjallara í Auschwitz Birkenau. Rústin, sem hann notaði til þess arna, hafi eitt sinn verið kjallari undir húsi í þeirri deild búðanna, þar sem sígaunar voru hýstir áður en þeir voru myrtir. Síðar var þessi hluti svæðisins einnig notaður fyrir gyðinga.

Þegar maðurinn sá áhuga minn á athæfi hans, sem eg festi á filmu, flýtti hann sér að taka saman föggur sínar, setti fötu með seiðum sínum á rautt bifhjól og brunaði út úr búðunum.

Nokkrum árum síðar bar ég þessa einkennilegu iðju mannsins undir ráðamenn safnsins í Auschwitz. Þeir fengu algjört " szczschockk " þegar þeir sáu kauða og iðju hans í miðjum útrýmingabúðunum. Vonandi er búið að stöðva manninn og framtak hans í dauðabúðunum. En hugsanlega er enn verið að bjóða upp á reyktan silung a la Auschwitz í nágrenninu.

Virðingarleysi? Það finnst mér. Hvað finnst ykkur?

 


Óskir um skjótan bata fyrir Dorrit

 Skiltið2

Í gær sá ég Forsetann í sjónvarpinu segja frá slysi konu sinnar í harðfenni í Colorado og frá gróðurhúsaáhrifum. Gott að Dorrit var með hjálm! Verra með jöklana sem brotna og bráðna.

Gróðurhúsaáhrifin eru svo gríðarlega þessa dagana, að allur snjór er nú bráðnaður í Aspen, og skiltið sem lenti í árkstri við forsetafrúna er komið á minjaskrá Colorado-fylkis.

Skiptar skoðanir eru þó um, hvort þetta er í raun skiltið sem Dorrit brunaði á. Aðrir sérfræðingar halda því fram, að skiltið sé enn á kafi í snjó og líti svona út:

Skiltið


Myndir frá vígavöllum

Enginn virðist vilja kommentera franska móður Hallgrímskirkju, hér á undan. Þið um það. Ég held að þetta sé arkitektónískt skúp. Guðjón Samúelsson varð fyrir áhrifum.

Ekki býst ég við að athugasemdirnar verði fleiri við þessar myndir frá hinum stóra vonda heimi, sem Íslendingar upplifa sjaldan á eigin líkama. Myndirnar eru að mínu mati bestu fréttamyndir ársins 2006.  Þetta eru eins og endurreisnarmálverk. Sterka gyðingakonan í Gaza, sem heldur fjölda lögreglumanna í skefjum og ríkir krakkar í Beirút á rúntinum á rústum slömmsins. Klikkið á myndirnar til að sjá þær stærri.

Sterka konan

 

Á rúntinum í Beirut


Álsagan er ljót

 Aluminium hælar

Þessir forljótu tjaldhælar þýska nasistahersins úr áli minna mig á söguna um Hitler og Göbbels sem fóru í útilegu. Þegar þeir fóru að tjalda sagði Göbbels:"hæl Hitler, hæl Hitler, hæl Hitler, hæl Hitler....". Ætli álið í hælunum hafi verið framleitta af fyrirtækjum sem síðar hvörfuðust inn í þann risa sem Hafnfirðingar höfnuðu í gær?

Í gær sigraði naumur meirihluti Hafnfirðinga yfir ALCAN. Ég verð að hæla Hafnfirðingum fyrir þetta afrek.

Í gær greindi ég frá viðskiptum álrisans ALCOA við nasista í Seinni Heimstyrjöld. Það virtist fara fyrir brjóstið á ýmsum.

En fleiri álrisar undu vel hag sínum í viðskiptum við Þriðja Ríkið. Mörg svissnesk fyrirtæki stofnuðu leppfyrirtæki í Þýskalandi, til að geta haldið áfram rekstri sínum þar í "hlutleysi" lands síns. Meðal þessarra fyrirtækja voru Nestlé, ABB Ltd. (Brown Boweri & Cie), og Swiss Aluminium Industrie AG (AIAG), sem síðar gekk undir nafninu Algroup/Alusuisse Group AG (ALIG), sem keypt var af kanadíska fyrirtækinu ALCAN. Verksmiðjur Alusuisse voru m.a. í Martinswerk i Bergheim, í Singen og Lonza. Álrisarnir eru búnir að "friða samviskuna" með því að lofa að borga skaðabætur, en maður heyrir sjaldan um fórnarlömb sem hafa notið góðs af því.

Árið 2001 kom út merk svissnesk skýrsla sagnfræðinganefndar undir stjórn Jean Francois Bergiers. Í henni er hægt að finna upplýsingar um að leppfyrirtæki fyrrgreindra og annarra svissneskra fyrirtækja í Þýskalandi hafi notast við þræla; Fólk sem nasistar fluttu nauðugt til að vinna í þýskum iðnaði. Sum svissnesk leppfyrirtæki notuðu meira að segja þræla frá Auschwitz.

Næst þegar þið "búið til súpu" úr MAGGI pakka, getið þið minnst þess að Maggi var leppfyrirtæki Nestlés í þýska ríkinu. Súpur þessar hituðu morðingjum nasista. Rétt áður en Bandaríkjaher nálgaðist þetta þrælasúpufyrirtæki árið 1944, var hakakrossfáninn dreginn niður og að húni var dregið svissneska flaggið, blóðrauðugt með hvítan kross.

Álsagan er því miður blóðug! munið það Hafnfirðingar! Og þótt breski herinn hafi leitað uppi og skráð nasista í bæ ykkar árið 1940, var þar afar lítið að finna af ljótum körlum á við það sem svissneskur iðnaður lumaði á.

Ég hvet nú yfirvöld í Hafnafirði til að hefja alvöru rannsókn á tíðni krabbameinstilfella og annarra alvarlegra sjúkdóma meðal starfsmanna ALCAN (ALÍS/Alusuisse). Einnig væri spennandi að fá að vita hvað sumir af þýsku frumkvöðlunum í Straumsvík voru að gera í verksmiðjunum í Bergheim og Singen í Seinni Heimsstyrjöldinni.

 


mbl.is Hafnfirðingar höfnuðu stækkun álversins
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Álsaga Íslands - Fyrstu árin

Stóriðjudraumar íslenskra stórmenna á 20. öld

Aluminium

Nú hafa tæplega 6000 Hafnfirðingar kosið í álkosningu.

Álver, og það helst mörg, hljómar eins og tónlist í eyrum marga Íslendinga. Menn með mikil tóneyru höfðu einnig stórar hugmyndir um stóriðju á Íslandi. Einn þeirra var Jón Leifs.

Á síðasta áratug 20 aldar blómgaðist áhuginn á Jóni Leifs. Þá voru liðin tæp 30 ár frá dauða tónskáldsins. Þá fá menn oft endurreisn, sem þeir nutu ekki í lifanda lífi.  Gerð var kvikmynd, sem þó getur ekki flokkast undir heimildamyndir. Ýmsir fræðimenn skrifuðu um Leifs og vildu hreinsa nasistastimpilinn af honum. Ekki langar mig að stimpla Leifs sem nasista, heldur aðeins greina frá örfáum atriðum, sem gleymdust hjá sagnfræðingum í meðferð þeirra á Jóni Leifs rúmum 30 árum eftir dauða hans árið 1968.

Í bók sinni Berlínarblús (1996), leggur Ásgeir Guðmundsson sagnfræðingur sig mjög fram við að hreinsa nasistastimpilinn af Jóni Leifs, um leið og hann setur þá á aðra menn. Ásgeir kennir dr. Þór Whitehead ranglega um að hafa sett stimpilinn á Leifs, vegna túlkunar hans á bréfum um járnvinnslu (stóriðju á Íslandi), sem Jón sendi til þýska utanríkisráðuneytisins árið 1939.  Aðrir menn en Jón vildu ólmir gefa nasistum upplýsingar og hráefni. Íslendingur, búsettur í Kaupmannahöfn, sem taldi sig lögmætan eiganda óðala á Vestfjörðum, reyndi ákaft að upplýsa um íslenska boxítnámur og aðrar ímyndaðar auðlindir, sem gætu gagnast ef að þýskri yfirtöku landsins yrði.

Annar maður í Kaupmannahöfn, Þjóðverji, var handtekinn fyrir njósnir fyrir Þjóðverja árið 1939. Í gögnum um hann hef ég fundið fjölmörg bréf Íslendingsins með gylliboðum til Þriðja Ríkisins um auðlindir, virkjanir og álframleiðslu á Íslandi. Skrif hans þóttu svo ruglingsleg, að ekki þótti ástæða til að tengja óðul mannsins á Íslandi við ákærur á hendur þýska njósnaranum, sem síðar var dæmdur fyrir aðrar syndir.

Hvort einhver ættartengsl eru á milli vitlausa, íslenska landsölumannsins í Kaupmannahöfn og Álkana nútímans (eða Alcoa) hef ég ekki rannsakað. En hafa ber í huga að þegar Jón Leifs og landi hans i Kaupmannhöfn voru að falbjóða auðlindir lands síns í Þýskalandi nasismans, höfðu flest lönd Evrópu skapað ákveðna stefnu í auðlindamálum gagnvart Þýskalandi vegna styrjaldarhættu. Athæfi Jóns Leifs, og vestfirska álbóndans, var því á skjön við utanríkisstefnu Dana og Íslands.

Þrátt fyrir vinaleg tilboð frá Íslendingum voru Þjóðverjar árið 1939 orðnir stærri álframleiðendur en Bandaríkjamenn.


mbl.is Tæplega 6.000 Hafnfirðingar hafa greitt atkvæði í álverskosningunni
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Álsambönd Hitlers

álhitler 

Ál Hitler

Kannski hefur það farið framhjá löndum mínum, að auður og velgengni ALCOA samsteypunnar á fyrri árum er hægt að þakka góðu sambandi fyrirtækisins og fyrri stjórnenda þess við Þýskaland Hitlers.

ALCOA var á sínum tíma ásakað um að eyðileggja fyrir uppbyggingu flugflota Bandaríkjahers i byrjun 5. árutugs 20. aldar. ALCOA hafði samvinnu við I. G. FARBEN verksmiðjurnar, sem voru m.a. með útibú í AUSCHWITZ.

Mellon fjölskyldan, sem átti stóran hlut í ALCOA félaginu, átti líka hlut í Bank of Boston, sem hafði mikil og góð viðskipti við Þýskaland nasismans. ACH SO! 

Því má þó ekki gleyma, að fjöldi annarra bandarískra fyrirtækja veðjaði líka á Hitler.

En ætli Fjarðaál minnist þessa á einhvern hátt?  Kannski verður hægt að festa álhausinn hér að ofan á eitthvað efniskennt í Austfjarðaálþokunni. 


Íslenskur her - júbbí

 

 afi afi minn

Góð hugmynd hjá Birni Bjarnasyni að búa til 240 manna varaher. Ég legg hér með inn umsókn. Það sem gerir mig að sérstaklega áhugaverðu efni í herinn er, að afi minn sálugi, sem ég aldrei þekkti, var á tímabili hermaður. Hann ráðskaðist með 16 manna hóp hollenskra risa á 3. áratug síðustu aldar. Að sögn föður míns heitins, var afi minn heltekinn af heraga. Hann burstaði skóna sína á hverjum degi o.s.fr. Hann gekk í herinn í trássi við hefðir í fjölskyldunni, þar sem flestir voru skraddarar, kaupmenn og þvíumlíkt. Ég hef líklega erft þessi hermennskugen hans og hef mikinn áhuga á að verja Ísland.

Björn, þú getur haft samband við mig, viljir þú virkilega fá ekta hermann. Sjáðu bara afa minn. (Hann var reyndar bara í verkfræðideild hersins og gafst upp þegar honum var sagt það). Faðir minn var reyndar líka í hollenska hernum eftir stríð, en var settur á skrifstofu, þar sem hann hafði keyrt á þegar hann var að taka bílpróf á trukk.

Mér er margt til lista lagt. Get unnið á skrifstofu hersins. Get verið hershöfðingi. Get grafið skotgrafir. Er nefnilega með doktorsgráðu í fornleifafræði, sem hefur nýst helst til lítið síðan ég talaði við þig síðast. Svo get ég "spottað" terrorista í margra kílómetra fjarlægð.  Viljir þú meðmæli, get ég alltaf skaffað þau.


Súkkulaði Kristur

My sweet Lord

Allt er að verða vitlaust í heimi kaþólskra, því að stytta af Kristi krossfestum verður afhjúpuð næstkomandi mánudag í New York.  

Styttan er eftir matarly(i)stamanninn Cosimo Cavallaro, og er hún alfarið búin til úr gæðasúkkulaði. Þykir kaþólskum það miður. Líkami og blóð Krists er, eins og kunnugt er, étið í miklum mæli í formi obláta og víns, en súkkulaði hefur hingað til ekki verið notað mikið sem sakramenti.  Ekki einu sinni í Sviss. 

Talsmaður pápískra, Bill Donohue, segir að Súkkulaði Kristur sé alversta móðgun við kristna menn frá fæðingu meistarans. Eins og dönsk Múhameðsteikning.

Það sem mest fer fyrir brjósin á Donohue er að hlutföll öll á Súkkulaði Kristi eru rétt og mun hann einnig vera umskorinn og líkur gyðingi.

En hvaða mórall er þetta? Það er ekkert nýtt undir sólinni. Jesús súkkulaði hefur verið selt í áraraðir.

Hvað með svona oblátur í íslenskar kirkjur? I am Cerious, Nói!

GLEÐILEGA PÁSKA

Choko Christus

 


« Fyrri síða | Næsta síða »

Höfundur

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

vilhjalmur@mailme.dk

Bækur

Kynning á nokkrum færslum, greinum og bókum PostDocs


Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband