Vísindavefurinn svarar

 

Tvo menntskælinga langaði árið 2006 mjög mikið til að fræðast um uppruna og aldur orðsins gyðingur. Þeir sendu þess vegna spurningu um það til Vísindavefs HÍ.  

Spurningunni var beint til Guðrúnar Kvarans prófessors, forstöðumanns Orðabókar Háskólans.

Guðrún greindi ekki frá heimildum fyrir notkun orðsins gyðingur, en hafði aftur á móti þessa skýringu fram að færa:

"Neikvæða merkingin í júði á líklegast rætur að rekja til þess að gyðingar sem stunduðu viðskipti víða um heim á síðari öldum, þóttu erfiðir viðfangs, nískir okurkarlar og efnuðust oft vel. Þetta litu aðrir hornauga og farið var að nota jew, jøde, júði í neikvæðum tón um kaupsýslumenn af gyðingaættum. Hin neikvæða merking sem Jude fékk í Þýskalandi á árunum milli stríða og í síðari heimsstyrjöldinni er af öðrum toga og var tímabundin. Hún náði yfir allt fólk af gyðingaættum, ekki aðeins kaupsýslumenn"

Ég hef áður séð fræðilegar strandsiglingar á Vísindavefnum, en þetta svar Guðrúnar Kvarans er eitt svæsnasta dæmið sem ég hef séð.

Hin neikvæða merking Jude, sem nasistar gáfu orðinu, lifir góðu lífi, meðal annars á Íslandi. Á Íslandi hefur orðinu gyðingur líka verið núið um nasir danskra kaupmanna sem illyrði, þó svo að  þeir væru ekki hið minnsta gyðinglegir. Svo sér maður meira að segja nokkra kolruglaða afkomendur þessara dansk-holsteinsku ætta gagnrýna Ísrael með þeim rökum að þeir megi það vegna þess þeir séu af gyðingaættum.

Þegar 80% Austurríkismanna nútímans líkar ekki við gyðinga (Juden), er víst ekki mikið sem hefur breyst frá tímum Hitlers og þeirra sem heilluðust af honum. Þegar arabar og aðrir múslímar tala enn um Yahudi og tyrkir um Musavi sem asna, svín og apa og vilja útrýma þeim er ekkert nýtt undir sólinni. Löngu áður en orðin Jude, Juif eða Jew voru tengd okurkörlum, voru kirkjufeður,  biskupar og páfar búnir að kjöldraga gyðinga, svína þá til og ljúga öllu illu upp á þá í nafni trúar sinnar og heilagrar kirkju.

Það er kannski ekki nema von að velkristinn prófessor orðabókar á Íslandi sýni fullkomið þekkingarleysi á menningarsögu álfu þeirrar sem hún býr í, þegar hún er á þeirri skoðun að notkun orðanna gyðingur og júði hafi mótast af því að gyðingar hafi þótt "erfiðir viðfangs, verið nískir okurkarlar sem efnuðust vel". "Aðrir litu gyðinga hornauga" fyrir þetta segir Guðrún Kvaran. En ætli einhverjir kristnir menn hafi ekki líka verið erfiðir viðfangs, nískir okurkarlar sem efnuðust vel. Get ég nefnt nokkrar alíslenskar ættir sem ættu þess vegna að vera gyðingar, þó þær séu nú fyrst og fremst komnar af hestaþjófum úr Húnavatnssýslu og hafi jafnvel í ættgarði sínum forystumenn í Flokki íslenskra Þjóðernissinna (nasista).

"Það stendur hér Moshe, að það eigi að drepa okkur vegna þess að við erum svo nísk"

 

Margir þeirra sem litu gyðinga hornauga voru haldnir sjúklegri öfund í þeirra garð. Það var kennd sem taldist til erfðasyndanna. Það hefur hins vegar alltaf farið ofsögum af auð gyðinga og alla jafna voru 95% gyðinga í löndum Evrópu mun fátækari en kristnir borgarar álfunnar. Flestir gyðingar í Póllandi á 20 öld voru undir fátækramörkum. Í Hollandi var prósentan mjög há upp úr aldamótunum 1900.

Hindranir sem lagðar voru í götu gyðinga af ríkjum og kirkju, ásamt hatri og ofsóknum eru skýringarnar á því hvernig fólk talar enn á ógeðfelldan hátt um gyðinga. Þær ofsóknir ásamt kór vinstri öfgamanna, sem í raun kalla á eyðingu Ísraelsríkis þótt þeir þykist tala um frið í Miðausturlönd, valda því að eins ágætt orð og gyðingur er orðið skammaryrði meðal unglinga í ofeyðslu- og allsnægtaþjóðfélaginu á Íslandi. Ekki hjálpar það þegar Háskóli Íslands getur ekki gefið svar við einföldum spurningum án þess að framreiða gamlar rasistaklisjur.

Athugasemdir

[Sindri Guðjónsson, 23.2.2008 kl. 15:59]

Ég hef orðið var við að orðið "gyðingur" er notað sem neikvætt uppnefni um fólk. 

Margir kirkjufeður voru haldnir miklu gyðingahatri, og auðvitað biskupar og páfar sem fylgdu í kjölfarið, að ógleymdum mönnum eins og Lúther. Þessir menn höfðu mikil áhrif á vestræna menningu.

Í dag eru hins vegar, sem betur fer, fjöldamargir kristnir menn miklir gyðinga og Ísraels vinir, og á ég þá sérstaklega við fólk sem kemur úr ákveðinni flóru kristinna safnaða.

[Sindri Guðjónsson, 23.2.2008 kl. 22:22]

Getur ekki verið að þessi 80% tala sé of há? (ss 80% Austurríkismanna sé illa við gyðinga) Hvaðan er hún?

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 24.2.2008 kl. 00:16]

Þetta var niðurstaða rannsóknar frá 1995 og 1997. Þetta var ekki mæling á gyðingahatri, heldur var spurningin til ákveðins fjölda einfaldlega: "hvernig líkar þig við gyðinga?" Það voru að mig minni eldri borgarar sem greindust með 80% óþol gegn gyðingum.  

Spiegel í Þýskalandi gerði svo svipaða könnun í Þýskalandi sem sýndi svipaðar kenndir í vissum hlutum landsins. Speigel gaf út sér blað með öllum sínum niðurstöðum, mælingum og stöplaritum.

Aðrar rannsóknir eftir 1995 og 1997 sýna að aukningin hefur verið töluverð meðal þeirra Austurríkismanna á öllum aldir sem t.d. sögðu að gyðingar hefðu of mikil völd í heiminum. 25% sögu að þeir hefðu það árið 1995 og eftir 2000 var talan orðin 40 % Austurríkismanna.

Ekki myndi það furða mig að 90% Austurríkismanna skyldu vera ánægðir með að 80% samstarfsmanna Eichmanns voru Austurríkismenn.

Austurríkismenn hafa líka verið ólmir eftir því að rannsóknir sýndu að Danir væru meiri rasistar en þeir. En enn hefur Dönum ekki tekist að skjóta Austurríkismönnum ref fyrir rass.

[Sindri Guðjónsson, 24.2.2008 kl. 00:46]

Hin meintu völd gyðinga eru með ólíkindum í ljósi þess að þeir eru ekki nema 0,2% jarðabúa, eða tæpar 15 milljónir, ef mér skjátlast ekki.

Hvernig hafa þeir eiginlega mannskap til þess að stjórna öllum vestrænum stjórnmálaflokkum og fjármálafyrirtækjum og fjölmiðlum, og veðrinu, og öllu því mögulega og ómögulega sem þeir stjórna. Vilhjálmur, þekkir þú ekki fullt af mold ríkum gyðingum og valdamönnum sem borga þér fyrir að skrifa þetta blogg?

Ég lenti í því nýlega þegar ég var að rífast við 9/11 hryjuverkaárásar afneitara (þessir sem segja að USA stjórnin hafi sjálf skipulagt árásirnar á Bandaríkin 11. sept, og sprengt turnanna með dínamíts sprengjum), að hann sakaði mig um að vera að rökræða við hann, vegna þess að ég væri á launum til þess frá CIA!

[Greta Björg Úlfsdóttir, 24.2.2008 kl. 01:18]

Ætli mál gætu nú ekki farið að sjatna eitthvað í Danmörku, eftir að sósíalistar réttu út sáttahönd til ungmenna í uppreisnarhug og vilja fá þá til að vinna innan sinna raða, í stað þess að kveikja í bílum og gámum. Ef Dönum tækist nú líka með einhverjum ráðum að setja hömlur á Hizb ut-Tahrir gætu þeir farið að anda aðeins léttar og koma betur út í könnunum á útlendingahatri. - Er ekki allt í lagi að vera bjartsýnn?

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 24.2.2008 kl. 10:31]

Sindri, mikið væri það nú gott ef maður gæti fengið borgað fyrir allt það sem maður skrifar. En þá er líka oft farið að stjórna því sem maður skrifar.

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 24.2.2008 kl. 10:39]

Come on Greta. Heldur þú að það sé mikið útlendingahatur í Danmörku? Eða réttara sagt, heldur þú að það sé meira en á Íslandi eða t.d. í Austurríki? Þessar kannanir Evrópuráðsins, sem fjölmiðlar mistúlka í ofanálag, eru svo óvísindalegar að það tekur engu tali.

[Upprétti Apinn, 24.2.2008 kl. 20:28]

Ef orðið Gyðingur er Íslenskuvæðing orðsins Jude eða Yude þá kemur það svo best sem ég veit frá ríkinu Júdeu sem var gyðingaríki sem lá sunnan við Ísrael til forna.  Mörkin lágu um það bil við Jeríkó og sat t.d. Betlehem innan ríkisins.  Júdear, eða Júðar festist síðan við þá Semíta sem fylgdu trúnni á YHVH.

Ég skil ekki af hverju þetta þarf á einhvern hátt að blandast saman við kynþáttafordóma gagnvart gyðingum og þeirri staðreynd að þeir stunda hlutfallslega mikla verslun.

Það á sér líka skýringu þar sem Kristlingar bönnuðu gyðingum að eiga lönd en þurftu á þeim að halda til að stunda lánastarfsemi (sem Kristlingum var bannað að stunda).  Þetta þýddi að gyðingar gátu einungis komist til efna í gegnum verslun eða lánastarfsemi og tókst vel til.

Er gyðingahatur opinber stefna Háskóla Íslands, eða bara áhugamál sumra starfsmanna þerrar stofnunar?