Sönnun þess að Portúgalar voru á Grænlandi á 15. öld?

Fornleifur birti í gær nýjar upplýsingar um mögulegar ferðir Portúgala á Grænlandi. Portúgalar voru miklir sæfarar og létu eins og menn vita töluvert til sín taka í Norður-Atlantshafi á 15. öld.

Menn telja sig vita að konungur dansk-norska sambandsríkisins, Kristján 1., hafi leyft Alfons 5. (Alonso V, sjá mynd t.v.) konungi Portúgals að senda leiðangra til Grænlands til að finna norðurleiðina til Indlands. Heimildir um það eru hins vegar af mjög skornum skammti og í raun ekki eldri en frá seinni hluta 16. aldar. Tengjast þær ferðasögur óljósum sögum af ferðum Diðriks Pínings og Jóhannesar Pothorsts til Grænlands og jafnvel til Vesturálfu, sem reyndar er einnig afar lítið vitað um.

Portúgalar eru taldir hafa fundið Nýfundnaland á tímum Alfons V. og á kortum kölluðu þeir eyju þar vesturfrá, sem ekki er til í raun og veru, Terra do Bacalhau (Þorskaland). Vilja margir telja að það hafi verið það nafn sem Portúgalar gáfu Nýfundnalandi. Vel er því hugsanlegt að Portúgalar hafi hafi einnig siglt á Grænland og komið þar við, t.d. í leit sinni að norðurleiðinni til Indlands.

Tilgátur hafa einnig verið settar fram um að Portúgalar hafi sótt sér norræna menn á Grænlandi á seinni hluta 15. aldar og notað þá sem vinnuafl/þræla á Kanaríeyjum og Madeira. Ekki hefur þótt mikill fótur fyrir þeim tilgátum, en þær hafa ekki verið rannsakaðar sem skyldi.

Á 8. áratug síðustu aldar fannst litill silfurskjöldur (sjá efst) í rúst í Vestribyggð á Grænlandi, sem er eins og merki/gunnfáni Lissabonborgar. Skjöldurinn fannst í rúst bæjar á afskekktum stað á Grænlandi, þar sem byggð gæti hafa farið síðar í eyði en menn hafa hingað til talið, gæti frekar rennt undir það stoðum að Grænlendingar hafi verið hnepptir í þrældóm af Portúgölum.

Lesið meira á Morgunblaðsblogginu Fornleifi. Þar er einnig hægt að lesa um áður óþekkta gerð íslenska skjaldamerkisins á 17. öld, en það voru tvær krosslagðar skreiðar, krýndar, á rauðum skildi.