Dulítið um samkennd

Árás á ungan mann, Kristófer Má, við ráðhúsið í Reykjavík um daginn minnti mig á svipaða árás sem ég varð fyrir í Árósi árið 1986.

Ég var að koma úr Húsinu í Mølleparken, skammt þar frá sem innsigli Jóns Skálholtsbiskups fannst á 19. öld og ekki langt frá ánni sem endar í einum ósi, sem borgin Århus er kennd við, þó svo að Íslendingar tali alltaf um ósana í fleirtölu. Ég hafði verið að ljósrita eintök af kandídatsritgerð minni og binda hana inn. Þegar ég var nýkominn yfir gangbraut og gekk í átt að strætóskýlum þar sem ég ætlaði að ná í vagninn minn út á stúdentagarðinn þar sem ég bjó var skyndilega ráðist á mig aftanfrá með sparki í bakið með orðunum "skide Iraner", ég var slegin í götuna og tveir menn, snoðklipptir, spörkuðu í mig og kýldu.

Á þessum árum þóttu ég nokkuð suðrænn í útliti. Þegar ég kom t.d. inn á palestínska veitingastaðinn "Falaffel", sem var ódýr fyrir námsmenn og góður, var ávallt varpað kveðju á mig á arabísku. En nú átti, upp úr þurru að berja mig, því tveir nýnasistar töldu mig vera "skide Iraner" af baksvipnum á mér að dæma. Mér finnst ég ekkert líkur Írana, en hvaða vit hafa nasistar á því, þegar þeir hafa bara einhvern hrokkinhærðan til að berja.

Á stoppistöðinni stóðu 20-30 manns - sem ekkert aðhöfðust. Ég hjúfraði mig saman og hélt um höfuðið til að verja það. Þess vegna slasaðist ég ekki nema að því leyti að neglur á tveimur fingrum klofnuðu. Vart hefur liðið meira en hálf mínúta áður en bjargvættur komu á vettvang. Mjög hávaxinn maður á hjóli hjólaði þarna framhjá. Hann hentist af hjólinu og flæmdi árásarmennina í burtu. Strætisvagn minn kom skömmu síðar og gerist það þá að þessir nasistar (einn var svokallaður "grønjakke", hlupu upp í vagninn á héldu áfram að hóta mér. Ég fór til bílstjórans og bað hann að kalla á lögreglu. Það gerði hann og fóru tvímenningarnir þá að hóta honum, svo fór að lokum að þeir fóru úr vagninum á Gudrunsvej í Gellerup og gerði einn þeirra sér lítið fyrir og hrækti í andlit vagnstjórans.

Þegar ég var kominn heim fór ég til vinar míns Franks á gamla ganginum mínum, sem var með síma, og hringdi í lögregluna. Þá varð ég fyrir mestum vonbrigðunum með mannlega samkennd, því lögreglan á vakt gaf í skyn að ég hefði slegist við mennina, því neglurnar voru brotnar á mér. Ég tilkynnti honum svo að ég myndi kæra hann. Það gerði ég morguninn eftir, og þá bukkaði öll lögreglustöðin sig og mér var boðið að skoða brotamannaskrá. Þar fann ég einn af þeim sem ráðist hafði á mig og skýrsla var tekin. Aldrei heyrði ég meira frá lögreglunni og síðar sá í þennan sama árásarmann á götunni. Síðar talaði ég við vagnstjórann, sem sagði mér að honum hefði verið hótað aftur af öðrum ódæðismönnum og nú væri hann að leita sér að nýrri vinnu. Hann sá ég ekki aftur á vagni nr. 15, sem oft var uppnefnd "Hvidløgsekspressen", vegna fjölda innflytjenda sem nýttu sér þetta samgöngutæki.

Nokkrum árum síðar varð ég vitni að því þegar geðveil kona réðst unga konu frá Portúgal/Angóla. Það ver einnig við strætóstöð og ég þurfti að segja margt til að fá bílstjórann til að meina geðveiku dönsku konunni aðgangs að vagninum. Síðar fékk ég að skoða skrár lögreglunnar og þar var blessuð konan.  Hún var þekkt fyrir árásir á fólk með annan litarhátt. Síðar hitti ég stúlkuna sem varð fyrir árásinni og hún sagði mér að ekkert hefði heyrst í lögreglunni.  

Samkennd

Samkennd er því miður oftast eitthvað sem menn hreykja sér af, en stunda hana ekki í raun og fyrir því er lífræn ástæða. Oft beina menn einnig samkenndinni að ákveðnu fyrirbæri sem lengst í burtu frá sínu nánasta umhverfi. t.d. baráttu Palestínumanna, meðan sama fólkið minnist ekki á útrýmingar á saklausu fólki í t.d. Sýrlandi um leið og það líkir gyðingum við nasista og örlögum Palestínumanna við Helförina. Það er brengluð samkennd og líkir að mínu mati sjúkleika.

Skilgreiningar sálfræðingsins í fréttum RÚV á samkennd eru að mínu mati út í hött. Aðgerðaleysi þegar ráðist er á fólk, er sama aðgerðarleysi og þegar fólk þegir þegar samstarfsmaður þeirra er rekinn eða þegar gamall vinur er að deyja. Hræðsla er meginástæðan fyrir því að fólk gerir ekkert neitt þegar aðrir lenda í hættu vegna árásar. Ég efa t.d. að ég hefði sjálfur gert það sama og maðurinn sem hjálpaði mér. En þegar ég hjálpaði konunni og þegar ég hef hjálpað öðrum síðar, hef ég metið aðstæðurnar og hættuna sem viðráðanlega. Ég get því ekki álasað "hópdýrunum" sem biðu eftir strætó þarna um kvöldið fyrir löngu í Árósi fyrir að gera ekki neitt.

Mynd: Íraninn á myndinni efst er ég þegar flest líffærin virkuðu enn. Úr háskólaskírteini mínu.

Athugasemdir

[Elín Sigurðardóttir (IP-tala skráð) 26.6.2014 kl. 10:17]

Íraninn á myndinni hefði eflaust verið álitinn Þjóðverji í Bandaríkjunum og e.t.v. drepinn fyrir misskilning þar.

http://www.deseretnews.com/article/308840/GERMAN-TOURIST-SLAIN-IN-MIAMI.html?pg=all

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 26.6.2014 kl. 10:40]

Ég væri líklegast of hvítur til að teljast "Brother in the hood".

[Elín Sigurðardóttir (IP-tala skráð) 26.6.2014 kl. 10:56]

Allir eiga möguleika.

http://news.google.com/newspapers?nid=1320&dat=19931211&id=3rozAAAAIBAJ&sjid=feoDAAAAIBAJ&pg=2535,3207629

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 26.6.2014 kl. 11:22]

Lítið um samkennd í BNA. Það hef ég sjálfur séð. Þeir gera lítið "gott fyrir aðra" nema ef þeir græða sjálfir á því. "Fordómar" gætu einhverjir hugsað með sér. Þá er bara að skella sér til BNA.

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 5.7.2014 kl. 11:58]

Salman, Salamaleikum! Ég er ekki að réttlæta eitt eða neitt. Mér þykir einkennilegt að fréttin er aðeins flutt af palestínskum fréttamiðlum og AlJazeera; að stúlkan er sögð hafa öll þessi mein, þótt það sjáist ekki á myndum; að landnemi aki gegnum þorp sem algjörlega er úr leið og sem er þekkt fyrir að vera heimabær hryðjuverkamann; Að Sanabel hafi verið færð á spítala í Beit Jalla, þegar Magen David sjúkraliðar komu að slysinu. Meðan heimspressan greinir frá öðrum morðum, t.d. á ungum 16 ára manni og ungri stúlku nærri Hebron sem var myrt af frænda sínum, finnst mér kyndugt að heimspressan falli ekki fyrir hinni 9. ára Sanabel. Ég útiloka ekki að stúlkan litla hafi lent í slysi, en líklegast þykir mér að hún hafi orðið fyrir bifreið í sínum heimabæ, þar sem engir gyðingar koma, nema til að sækja fólk í sjúkraflutningum.