15.7.2012 | 13:08
Heilmikiđ ađ gerast á litningi 21
Er karlinn orđinn ellićr hugsađi ég, er ég heyrđi og las um umbreytinguna á Alzheimersgeni Kára Stefánssonar, eđa er ég kominn međ Alzheimer á heilann eins og hann?
Ađ sögn voru 1795 Íslendingar rađgreindir vegna ţessarar nýjustu rannsóknar Íslenskrar Erfđagreiningar, sem er sögđ stađfesta ađ APP (Amyloid peptíđ) valdi Alzheimer (ţó mér sýnist ađ íslenska rannsóknin gefi sér ţađ) og ađ umbreyting, sem kölluđ er A673T, á geni nokkru á litningi 21 valdi ţví ađ sumt fólk fái alls ekki Alzheimer.
Ef Íslendingar eru 320.000 erum viđ ađ tala um ágćtt úrtak eđa um hálft prósent ţjóđarinnar. deCODE upplýsir, ađ út frá rađgreiningunni á ţessum 1795 einstaklingum sé tölfrćđilegur grunnur til ađ álykta ađ 750 núlifandi Íslendingar séu međ breytileika sem veldur ţví ađ ţeir geti svo ađ segja ekki fengiđ Alzheimer.
Ţađ er ađ segja ef mađur gengur út frá ţví ađ FAD-Alzheimer orsakist fyrst og fremst af Amyloid peptíđi, eđa amyloid-β precursor protein (APP) sem veldur elliskellum" eđa taugafrumusiggi í heila ţeirra sem fá sjúkdóminn.
Breytileikinn finnst ađ sögn Kára og Co í 1% Íslendinga (sjá hér) en tímaritiđ Nature upplýsir hins vegar í frétt međ greininni, ađ 0,5 % Íslendinga hafi ţessa erfđabreytingu í litningi 21, ţannig ađ ţeir séu í lítilli hćttu á ţví ađ fá Alzheimer. 750 Íslendingar eru hins vegar hvorki 0.5% eđa 1% ţjóđarinnar?
Ţeir sem ekki voru međ erfđabreytileikann sem varnar Alzheimer hafa líklega sumir hverjir veriđ skilgreindir sem Alzheimer sjúklingar af íslenskum lćknum. Gaman vćri ađ vita, hvort ţađ hafi veriđ gert međ rannsókn á heila ţeirra allra eftir krufningu. Var gengiđ úr skugga um ađ ţeir vćru međ elliskelli" vegna APP? Eins og viđ vitum er ekki langt síđan menn fóru ađ nota skilgreininguna Alzheimer á Íslandi, og síđast er ég vissi voru lćknisfrćđi eđa erfđafrćđi ekki orđin absólút frćđi.
Leitiđ í öllum ritum ađ Alzheimer á www.timarit.is frá 1900 til 1985 og upp koma 25 skipti ţar sem sjúkdómurinn er rćddur í rituđum miđlum. Í öll skipti eftir 1980. Alzheimur sjúkdómurinn var samt skilgreindur og gefiđ nafn í byrjun 20. aldar. Áhrif APP á heilafrumur uppgötvađist síđan ekki fyrr en fyrir 25 árum. Hvenćr var fyrst sagt frá ţeim áhrifum í tímaritum á Íslandi?
Ég vona ađ elliskellur eđa Elli kerlin sé ekki farin ađ hrjá starfsemina hjá Íslenskri Erfđagreiningu, en ekki myndi ég kaupa ţessa rannsókn og óska eftir samstarfi viđ deCODE ef ég ćtti stórt lyfjafyrirtćki. Ţađ eru framsetning eins og ţessi:Extending this work further, the team investigated cognitive function using a seven-category test in carriers of the mutation and non-carriers in the age range of 80 to 100 years old. The research team found a statistically significant difference between carriers and non-carriers, with the carriers of the mutation having a score indicative of better-conserved cognition. After removing known AD [Alzheimer disease] cases, the team again found that carriers had better cognitive function, suggesting that the mutation extends its protective effect to the elderly in general" (sjá hér í stórkallalegri grein Kára), sem fćr mig til ađ sjá rautt.
Hlutlćgt mat á vitsmunalegri getu gamalmenna, međ eđa án meintrar umbreytingar í geni á litningi 21, fćr mig til ađ minnast gagnrýni eins og ţeirrar sem greint er frá hér: Hve margir einstaklingar hafa t.d. tekiđ ţátt í ţessari rannsókn á 80-100 ára gamalmennum? Er virkilega rétt, ađ mađur ţurfi ađ kaupa ađgang ađ niđurstöđum Kára og Co í Nature til ađ geta séđ ţađ (ef ţađ er ţá upplýst)? Mađur ţarf ađ leggja í meiri kostnađ en Kári, sem hefur fengiđ sýni sín ađ kostnađarlausu frá blessuđum gamlingjunum og úr íslenska heilbrigđiskerfinu, sem er óspart á ađ gera menn ađ Alzheimer-sjúklingum. Hlutabréfin í deCODE eru vonandi aftur farin ađ dafna eftir fréttatilkynninguna frá krómósómi 21?
En nú er ađ bíđa og sjá og vona ađ mađur verđi ekki orđinn vitstola áđur en Kári kemur međ kúrinn. Margir hafa veriđ ađ bíđa síđan 2000, ţegar Hoffmann-la Roche spýtti í kassann er Íslensk erfđagreining lýsti ţví ţá yfir ađ hún vćri ađ leita ađ lausnum varđandi Alzheimer. Gafst ekki F. Hoffmann-la Roche upp á deCODE? Ţađ er eins og mig rámi í ţađ. En Kári vonar auđvitađ ađ Íslendingar séu allir ađ farast af Alzheimer eđa naflaskođun, svo ţeir séu búnir ađ gleyma ćvintýrum ársins 2000, sjá um ţau hér.
Flokkur: Vísindi og frćđi | Breytt s.d. kl. 14:56 | Facebook
Bćkur
Kynning á nokkrum fćrslum, greinum og bókum PostDocs
-
Nýtt blogg um fornleifafrćđi
FORNLEIFUR -
Ţrćlasalar í Norđurhöfum
Grein í Lesbók Mbl. 1999 -
: Ritaskrá 1972-2013 -
Fyrri fćrsla
Jakki Kiljans Laxness -
Bein Páls Biskups
Kveđskapur -
: Flóttamađurinn Alfred Kempner -
Pepsi var á Ströndum
Gosdrykkjasaga -
Mótmćlum Durban II
Meira -
Ved Helvedes Port
Grein mín í SKALK. Nr.4,1994. -
: Gyđingar á Grćnlandi
Fyrri fćrsla og tenging viđ grein eftir mig á dönsku um gyđinga á Grćnlandi -
Flogiđ hátt
Grein mín um fyrsta flug flugbels á Íslandi -
Fyrri fćrsla
Líkţráir Íslendingar -
: Lesiđ hér (ISBN: 978-965-218-066-7)
Behind the Humanitarian Mask; The Nordic Countries, Israel and the Jews. Edited by Manfred Gerstenfeld. -
Fyrri fćrsla
Vinir útlendinganna -
Fyrri fćrsla
Nakinn sannleikur -
Ungr var ek forđum
Fćrsla um óeirđir og lćti í ćsku minni -
Fyrri fćrsla
Ţegar Gúttó varđ samkunduhús gyđinga -
Fyrri fćrsla
Vive l'(Gr)islande -
Fyrri Fćrsla
Nifalt húrra -
Íslenskar frúr í Andvörpum
Um ferđir útrásar-Íslendinga á 16. öld. Lesbók Morgunblađsins 28.águst 1999. -
Fyrri fćrsla
Berlínarboogie Laxness -
Fyrri fćrsla
Pabbi Ţórs var myrtur í Auschwitz -
Falskir Íslendingar
Grein um ţjóđarstolt -
En dansk krigsforbryder
Grein í Weekendavisen um versta stríđsglćpa- mann Dana, sem dönsk yfirvöld vildu helst gleyma. -
Anti-Semitism in Iceland. Is that possible? -
Iceland, the Jews, and Anti-Semitism, 1625-2004
Grein á ensku um gyđinga á Íslandi -
Ich weiss, was ich zu tun habe
Grein mín um Georg F. Duckwitz, nasistann sem á ađ hafa veriđ potturinn og pannan viđ björgun gyđinga í Danmörku. Í greininni sem birtist í tímaritinu Rambam 15:2006 er gerđ grein fyrir fjölmörgu sem danskir sagnfrćđingar hafa gleymt ađ rannsaka. Hlutverk Duckwitz verđur nú ađ endurskođa. -
Grein
The King and the Star í: Denmark and the Holocaust (2003) (ISBN: ISBN 87-989305-1-6) -
: Rescue, Expulsion, and Collaboration: Denmark's Difficulties with its World War II Past
Jewish Political Studies Review 18:3-4 (Fall 2006; Tímarit sem ég hef skrifađ töluvert í -
: 20 Begivenheder der skabte Danmark (ISBN: 87-02-0516-7)
Ég er međhöfundur ađ einum af köflum bókarinnar. -
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson: Medaljens Bagside - Jřdiske flygtningeskćbner i Danmark 1933-1945 (ISBN: 87-91393-60-4 ) Forlaget Vandkunsten 2005. Bók mín um međferđ danskra yfirvalda á flóttafólki á 4. og 5. áratugi 20. aldar.
Meira
Nýjustu fćrslur
- Á mér stendur ..... Bjarni Ben
- Minnislaus síđan í síđustu ESB-kosningu
- Gamlir dónar sem fokka sér - Meet the Fockers II
- Icelandic Police Bared
- Niđurstađan: KiSS or Bćjarins beztu
- Zelenskij fór í ranga flugvél - verđur í Fćreyjum nćstu dagana
- Sjúklega svćsinn gyđingahatari er vinsćll á Moggablogginu
- Valdemar á svölunum er látinn
- Svćsnir fordómar eru ekki hluti af málfrelsi og tjáningu
- Ástráđur eins og lús á feldi
- Utanríkisráđherra eyđir um efni fram í útlöndum
- Ódýrasta Laxness-bókin er enn til
- Geimöldin hafin á Íslandi
- Mannvinurinn Johnny Gun
- Jón hinn óbođlegi
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (5.11.): 3
- Sl. sólarhring: 5
- Sl. viku: 56
- Frá upphafi: 1352109
Annađ
- Innlit í dag: 2
- Innlit sl. viku: 35
- Gestir í dag: 2
- IP-tölur í dag: 2
Uppfćrt á 3 mín. fresti.
Skýringar
Eldri fćrslur
- Júlí 2024
- Apríl 2024
- Febrúar 2024
- Desember 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Ágúst 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Júlí 2021
- Maí 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020
- Október 2020
- Ágúst 2020
- Maí 2020
- Nóvember 2019
- September 2019
- Ágúst 2019
- Júlí 2019
- Júní 2019
- Maí 2019
- Apríl 2019
- Mars 2019
- Janúar 2019
- Desember 2018
- Október 2018
- September 2018
- Ágúst 2018
- Júlí 2018
- Maí 2018
- Apríl 2018
- Mars 2018
- Febrúar 2018
- Janúar 2018
- Desember 2017
- Nóvember 2017
- Október 2017
- September 2017
- Júlí 2017
- Maí 2017
- Apríl 2017
- Janúar 2017
- Nóvember 2016
- September 2016
- Ágúst 2016
- Júlí 2016
- Júní 2016
- Maí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Nóvember 2015
- September 2015
- Ágúst 2015
- Júlí 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Apríl 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- Október 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Maí 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010
- Júlí 2010
- Júní 2010
- Maí 2010
- Apríl 2010
- Mars 2010
- Febrúar 2010
- Janúar 2010
- Desember 2009
- Nóvember 2009
- Október 2009
- September 2009
- Ágúst 2009
- Júlí 2009
- Júní 2009
- Maí 2009
- Apríl 2009
- Mars 2009
- Febrúar 2009
- Janúar 2009
- Desember 2008
- Nóvember 2008
- Október 2008
- September 2008
- Ágúst 2008
- Júlí 2008
- Júní 2008
- Maí 2008
- Apríl 2008
- Mars 2008
- Febrúar 2008
- Janúar 2008
- Desember 2007
- Nóvember 2007
- Október 2007
- September 2007
- Ágúst 2007
- Júlí 2007
- Júní 2007
- Maí 2007
- Apríl 2007
- Mars 2007
- Febrúar 2007
- Janúar 2007
Athugasemdir
Eins og ţú hlýtur ađ vita komst ekki í tísku ađ tala um Alzheimer fyrr en fyrir nokkrum áratugum. Fram ađ ţví og allt síđan í fornöld, t.d. hjá Cicero var talađ um „elliglöp“ eđa einfaldlega „kölkun“. Ţví er út í hött ađ leita ađ „Alzheimer“, nema í nýlegum ritum.
Vilhjálmur Eyţórsson, 15.7.2012 kl. 14:23
Veit ek vel nafni. Minniđ er ekki langt í ţessum bransa. Áriđ 2000 spýtti F. Hoffmann-la Roche dágóđri upphćđ í rannsóknir Íslenskrar Erfđargreiningar á Alzheimer. Hvađ kom út úr ţví? Fólk virđist hafa gleymt ţví, ţótt tćp 12. ár séu liđin.
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 15.7.2012 kl. 14:59
Merkilegt ţetta međ 21. litninginn. Downs-heilkenni er vegna ţrístćđu 21. litningsins og Alzheimer er algengara hjá fólki međ Downs.
Jóhannes (IP-tala skráđ) 15.7.2012 kl. 16:40
Er ađ koma eitthvađ "breakthrough"hjá ÍE ? Fyrir rúmum áratug var "eina vitiđ " ađ sögn " sérfrćđinga " ađ setja peningana í hlutabréf ÍE ,ţví ţađ var eitthvađ stórt í pípunum ţar . Aldrei ađ segja aldrei. Kannski kemur "breakthrough-iđ "
Hörđur Halldórsson, 15.7.2012 kl. 19:02
Nú verđa einstaklingar međ Downs-heilkenni ekki 80-100 ára, Jóhannes, og ekki eru sömu einkenni á AD hjá fólki med DS, eins og hjá okkur hinum sem ekki erum međ galla á litningi 21.
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 15.7.2012 kl. 21:50
Hvađ hafa menn fengiđ út úr bréfum sínum hjá ÍE, Hörđur?
Ef ég ćtti pening, myndi ég ekki setja hann ţangađ til ávöxtunar.
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 15.7.2012 kl. 23:32
Upp međ góđa skapiđ:http://www.youtube.com/watch?v=VmJsjdmuirs
Sigurđur Ţór Guđjónsson, 16.7.2012 kl. 00:44
http://www.youtube.com/watch?v=VmJsjdmuirs
Sigurđur Ţór Guđjónsson, 16.7.2012 kl. 00:45
Er góđa skapiđ nú líka komiđ til vegna erfđabreytinga á krómósómi 21, Sigurđur?
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 16.7.2012 kl. 00:59
Bćta viđ athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hćgt ađ skrifa athugasemdir viđ fćrsluna, ţar sem tímamörk á athugasemdir eru liđin.