Af er það sem áður var

Menntamálráðherra boðar nú hertar reglur og verri lánakjör fyrir íslenska námsmenn. Eins og öryrkjar og aldraðir verða námsmenn að blæða svo bruðlveislan geti haldið áfram - vonandi aðeins fram á haust.

Verri lánaskilaðri munu einungis skila sér í verri menntunarstöðu þjóðarinnar sem er nú nógu slæm fyrir. Allt flýtur á Íslandi í hálfmenntuðu fólki, sér í lagi lögfræðinga- skröttum og hagfræðibeljum sem "stjórna" öllu og oftast til ófara. Sjálfsálitið vantar hins vegar ekki. Maður þarf ekkert annað en að líta á samsetningu Alþingis síðustu árin til að sjá að slæmt er andlegt atgervið og vart getur það versnað. Fjárglæfrastrákar, sjoppumellur, ruglukollar, blómasölukonur, helluþjófar og landsölulið er það sem við höfum setið uppi með í löggjafasamkomunni. Ísland er ekki eitt um þessa þróun. Siðleysi í póltík hefur aukist í flestum löndum Evrópu og siðleysið er síðasta stigið á undan fasisma.

Nám kostar og menntun er gulls ígildi fyrir flesta. En hingað til hafa annaðhvort ófleygar flugfreyjur eða pattarafeitir kjánar án siðferðismeðvitundar, sem lugu sér til gráður frá Oxford og miklu miklu, miklu meiru, náð sér í hæstu embætti þjóðarinnar og það vitaskuld með dyggri hjálp kjósenda og pólitískra viðhlæjenda. Lengi lifi Lýðveldið sem margir Íslendingar halda enn að sé aðeins fyrir þá eina og að þeir séu á einhverjum sérsamningi. 

Ljótt er til þess að hugsa, að menntamálaráðherra árið 2016 vilji komandi kynslóðum svo illt, að ungt fólk verði kannski að hrökklast úr óloknu námi vegna þess að foreldrar þess geta ekki hjálpað því fjárhagslega.

Þegar öldin var önnur - full af orku og energy

En Þegar Illugi Gunnarsson var í námi í Lundúnum fyrir aldamótin var öldin allt önnur. Þá var sko sannarlega svigrúm, svo ekki sé annað sagt. Fyrir utan námslán voru sumir námsmenn með velunnara í sendiráðum Íslands. Stöku námsmaður gekk lausum hala með lykilinn að sendiráði Íslands og einn þeirra, sem stundaði nám við London School of Economics, bauð samnemendum sínum í eftirpartý í sendiráðinu á Eaton Terrace þegar það var lokað almenningi. Hann var einnig með lyklavöld að áfengisbirgðum íslensku utanríkisþjónustunnar. Já, those were the days. Ætli það hafi verið Benedikt Ásgeirsson eða Þorsteinn Pálsson sem gerðu svo vel við fátæka námsmenn á LSE? Ég veðja á Steina. Hann hafði verið í pólitík og sjúklega "Evrópusinnaður" alveg eins og Illugi sýnist mér vera.

Samnemandi íslenska stúdentsins, danskur heiðursmaður og er virtur fjármálaráðgjafi í dag, sagði mér fyrir tveimur árum með mikilli hrifningu frá partíi í íslenska sendiráðinu sem honum var boðið í af íslenskum skólafélaga á LSE. Er hann sá fljótt að þessi veislulýsing misbauð siðferðiskennd fornleifafræðingsins, eins og hans reyndar líka - honum þótti þetta bara gott partí og sá sem bauð var öðlingur og góður drengur fæddur norður undir heimskautsbaug. Hann spurði loks íbygginn á svip hvort slíkur öðlingháttur við stúdenta væri almenn praxís í íslenskum sendiráðum. Ég sagðist ekki vitað það, en upplýsti hann þó um að í eina skiptið sem ég hafði verið boðaður í íslenskt sendiráð, þá var mér bara boðið vatn að drekka, enda hafði ég þá ekki verið námsmaður í meira en 15 ár. Annað fékk ég ekki. Allt var eðlilegt, ekkert bruðl, ekki einu sinni ein skitin snitta frá NOMA. Sendiherrann sem brynnti mér með íslensku lindarvatni var hins vegar síðar tilbúinn að veita meira en vatnsglas þegar hann vildi afhenda hausinn af Íslandi á silfurfati til ESB. Hann var svo sannarlega líka tilbúinn að tæma barskápinn og meira til, þó hann hafi verið styrktur til náms í DDR - eða kannski einmitt þess vegna.

Í lokin verð ég  ég að minnast ekta diplómata sem reddaði mér fátækum stúdent á Englandi vorið 1989, þar sem ég var á dönskum Forskerakademi-styrk við hluta doktorsnáms míns í Durham. Ég þurfti þá að fara á ráðstefnu til Maine í Bandaríkjunum. En ég hafði aldrei farið til BNA og hafði því enga vegabréfsáskrift til fyrirheitna landsins. Ég hafði þegar samband við Íslenska sendiráðið í Lundúnum snemma árs og fór þangað með vegabréf mitt sem þeir sendu í Bandaríska sendiráðið. Bandaríkjunum gekk mjög erfiðlega að skilja hvað maður sem var með vegabréf frá Íslandi, leit út eins og hryðjuverkamaður frá Ítalíu, bjó í Danmörku og var við nám á Englandi vildi til fyrirheitna landsins í flugi með Air Kuwait (sem voru reyndar voru með ódýrasta flugið vegna þess að enginn vildi fljúga með þeim vegna flugráns á einni flugvél þeirra í Alsír). Bandaríska sendiráðið vissi þó ekki, mér vitandi, að ég flygi með Air Kuwait. Loks var ekki nema vika í brottför og ekki var vegabréfið enn komið frá Bandaríska sendiráðinu. Ég hringdi í íslenska sendiráðið sem sá um þetta allt fyrir mig og svo vel vildi til að ég náði í sendiherrann, Ólaf Egilsson, sem síðar í vikunnu átti að hitta sendiherra Bandaríkjanna. Á þeim fundi var vegabréfsáritun minni "reddað" og Ólafur Egilsson fékk vegabréfið mitt og ég sótti það daginn eftir snemma morguns í sendiráðið á 1. Eaton Terrace, sama dag - áður en ég flaug til New York. Ólafur var ekta diplómat og vann öllum stundum fyrir alla. En ég efa að Ólafur hefði gefið námsmönnum lyklavöld að sendiráði Íslands frekar en að lyklar að tollfrjálsum vínbirgðum hafi legið á glámbekk. En hann gat hjálpað námsmönnum. Það gat LÍN á þeim árum, en nú á að taka námslánakerfið af lífi svo aðeins þeir sem eiga ríka að geti stundað nám. Bubbadrengir og millapíur með aðgang að börum siðspilltra valdastétta verða líklega þeir einu sem komast í nám erlendis, nema að menn sé því fluggáfaðri en bubbabörnin. Þetta er víst það sem kallað er að viðhalda gömlum hefðum.

Illugi, hvað finnst þér. Hefðir þú fílað opinn barskáp sendiráðsins og námsmannaveislu  í húsakynnum Íslenska ríkisins? Varla. Þú nefnir ekkert slíkt í kynningarefninu um nám erlendis efst sem framleitt var af Rannís. Er opinn barskápur sendiráða hluti af reynslunni sem allir þurfa að fá í námi erlendis?

Athugasemdir

[Halldór Egill Guðnason, 9.6.2016 kl. 00:11]

Ekki ætlar tuðarinn að blanda sér í málefni lánasjóða til námsmanna í utlöndum. Tuðarinn vill hinsvegar taka undir orð Fornleifs og hæla einhverjum besta diplómata sem þjóðin hefur átt,  Ólafs Egilssonar. Hann hjálpaði ekki einungis fátækum námsmönnum, heldur var hann hjálpsamur hverjum þeim er leitaði ásjár hans, hvar svo sem í heiminum hann var staddur. Eftirminnilegasta persóna sem tuðarinn hefur nokkru sinni kynnst, í utanríkisþjónustu Íslands.

 Góðar stundir, með kveðju að sunnan.