Vinir útlendinganna og minningar mínar um vinsemd Íslendinganna

Mér leiðist hjal þeirra manna sem gera sig heilaga á kostnað innflytjenda og útlendinga. Þeir sem hæst tala um útlendingarhatur nú á dögum sá ég nefnilega síðast í Keflavíkurgöngum hér á þeim árum þegar þjóðin söng með Ríó Tríóinu um náin tengsl Íslendinga við verndara vora (eða réttara sagt þvottafólk þeirra): "Ekki plagar okkar þjóð, vakkfódedillafodædódey, úrkynjun né gamalt blóð,  því börnin fæðast brún og létt, með boginn fót og trýnið grett, sem Filippseyjafólkið nett".

Ég veit vel að það hefur aldrei verið sælan að vera útlendingur á Íslandi, jafnvel þótt maður sé ekki fæddur með boginn fót. Ég átti föður sem gekk með brennimark útlendingsins. Þótt hann hefði fengið sér íslenskt nafn eins og lög sögðu til um, og ríkisborgararétt líka. Hann var alltaf annars flokks borgari í augum sums fólks. Þolinmæði og umburðalyndi Íslendinga við þá sem ekki töluðu málið nógu vel var ekki mikið. Það var ekki gaman að upplifa hvernig fullorðið fólk var að herma eftir bjöguðum beygingum og framburði föður míns. Maður gerðið það líka sjálfur eins og "sönnum Íslendingi sæmir".

Öfundsýki var líka landlæg á Íslandi. Það versta sem gat gerst í borgaralegu umhverfi var ef einhver útlendingur var að þykjast vera eitthvað. Það var nú ekki siður föður míns, en hann var mikið fyrir að vinna í garðinum sínum og var búinn að ganga frá sínum garði áður en nágrannarnir voru farnir að slétta úr sínu moldarflagi. Það var rangt merki að senda út til nýrra "landsmanna" sinna. Eitt árið keypti pabbi 500 túlípanalauka. Það hefði hann betur látið ógert. Þegar þeir komu upp og blómstruðu var greint frá þeim í dagblaðinu Vísi með mynd á baksíðu. Það var dauðadómurinn. Daginn eftir voru börn nágrannanna í óða önn við að stunda skemmdarverk á túlípanabeði föður míns. Börn gera oft það sem fyrir þeim er haft.

Við áttum líka nágranna sem var sjúklegur útlendingahatari. Hún lét einu sinni frænda sinn, sem var varðstjóri lögreglunnar í Reykjavík, senda tvo lögreglumenn heim til okkar til að rannsaka "smygl" sem faðir minn átti að vera með í kjallaranum. Lögreglumennirnir, sem komu leðurklæddir í grænni cortínu, sem löggan notaði þá, voru afar neyðarlegir þegar þeir "komust ekki í feitt". Þeir báðust innilega afsökunar á þessu upphlaupi, þegar þeir voru búnir að rannsaka kjallarann. Þeir skildu ekki neitt í neinu. Börn þessarar konu stunduðu þann leik að kasta moldarkögglum og eggjum á hús okkar. Svona var 7. áratugurinn í minningu minni og þessi dónaskapur varaði við eitthvað fram á þann 8.

Eitt sinn fréttum við að önnur nágrannafrú, sem var gift manni sem síðar reyndist vera annálaðasti bankaræningi Íslandssögunnar, sagði við nágrannana: "Nú verður maður að flytja, þegar svona fólk kemur í hverfið". Hún var þýsk. Hún bannaði syni sínum, sem var rauðhærður mjög eins og hún, að leika sér við mig. Þetta særði mig, því Tommi litli  var hinn besti drengur og gat ekki gert að uppeldi og innrætingu móður sinnar. Hann man það líklegast ekki lengur, að ég varði málstað hans fyrir hrekkjusvínum sem stríddu rauðhausum. Að stríða rauðhærðum tók ég ekki í mál því pabbi minn var líka rauðhærður. Nógir voru nú fordómarnir.

Þegar faðir minn var að byrja verslun á 6. áratugnum gat hann ekki fengið bankalán nema með því skilyrði að hann hefði lögheimili sitt og heildsölu sína í Keflavík. Sá sem setti þá afarkosti, sem náttúrulega áttu enga stoð áttu í lögum, hafði eitt sinn verið meðlimur í Þjóðernissinnaflokki Íslendinga. Pabbi var hins vegar ekki bitur og leit á Ísland sem gjöf og leit á sjálfan sig sem Íslending, þótt hann væri aldrei álitinn vera það. Það voru fáir útlendingar sem Íslendingar sættu sig við að fullu í sveitamennskuheimi sínum. Jafnvel ef menn væru hálfgerðir sveitamenn eins pabbi, þótt hann væri fæddur og uppalinn í tveimur frægum borgum í Evrópu, þar sem forfeður hans höfðu búið síðan á 17. öld.

Útlendingahatur Íslendinga er því ekkert nýtt nýtt fyrirbæri undir sólinni hjá mér. Íslendingar geta verið fjári leiðinlegir í framkomu og líklega hefur það ekki batnað mikið síðan útlendingar komu til landsins í meirum mæli. Móðurmálfasisminn hefur síst af öllu batnað og sífellt er verið að senda þau skilaboð til fólks, að ef það læri ekki íslensku reiprennandi, verði það aldrei almennilegir borgarar og heldur ekki börnin þeirra.

Við þessa færslu læt ég fylgja mynd af pabba þar sem hann er í Reykjavíkurferð með vini sínum af Vellinum. Myndin er frá 6. áratugnum. Hann var tíður gestur á Vellinum þegar hann varð að búa í Keflavík samkvæmt "boði" íslensks nasista. Hann var meira að segja með fast gestavegabréf númer 10. Ekki ber að gleyma því að umgangur við Kanann var líka afar illa séður. Það mátti ekki fara hátt að ég fór iðulega á Völlinn með föður mínum sem barn.

Löngu síðar fór ég með "skoðanasystkinum" mínum í MH upp á Völl til að kynnast heimi hernámsliðsins, sem ég þekkti þá þegar mjög vel af eigin reynslu. Þá sá ég fyrst að herstöðvaandstaða mín átti ekki mikið skylt við hreint Ameríkanahatur (rasisma) annarra rauðliða úr MH. Upplýsingafulltrúinn, sem tók á móti okkur, Thayer að nafni, gæti hugsanlega munað eftir þessari heimsókn okkar, og eftir þeim dónaskap sem rigndi yfir hann frá íslenskum menntskælingum í Hekluúlpum og Kínaskóm, sem þóttust hafa höndlað sannleikann um ástand alheimsins. Stór þáttur herstöðvarandstöðu Íslendinga var einmitt útlendingahatur og eins og allir vita einkenndist almenn afstaða yfirvalda til Varnarliðsins einnig af kynþáttastefnu. Mismunandi ríkisstjórnir Íslendinga gerðu Bandaríkjamönnum það klárt að t.d. negrar væru ekki æskilegir á Íslandi.

En aftur fram í nútímann. Þegar hinir hreinhjörtuðu hræsnarar hrópa "útlendingahatur" er það iðulega sem svar við gagnrýni á fólk sem kemur til landsins úr ruslakistu ráðsstjórnarríkjanna fyrrverandi. Allt of stór hluti þeirra kemur því miður til þess eins að ræna, rupla, selja dóp, nauðga og hóta. Gagnvart þeim er aðeins ein tunga sem skilst. Það er sú tæpitungulausa. Slíkt fólk á ekkert erindi á Íslandi. Það nóg af alíslenskum krimmum fyrir. Ég skil ekki þá útlendingavini sem geta staðið í að tala máli afbrotamanna. Miklu nær væri að líta í eigin barm og horfast í augu við eymd og fátækt sem ekki er búið að útrýma á Íslandi. Heiðvirðir útlendingar muna örugglega spjara sig á Íslandi eins og fyrr, en engin ástæða er að tala máli glæpamanna.

Athugasemdir

[Ásgeir Kristinn Lárusson, 31.3.2008 kl. 08:15]

Takk fyrir færsluna - það er þarft að rifja upp Söguna. Augu okkar Íslendinga margra ætla seint að venjast birtunni eftir að klöngrast var uppúr moldarkofunum.

[Valdimar Samúelsson, 31.3.2008 kl. 14:21]

Að vera vinir útlendinga hefir ekkert að gera með að verja land og þjóð fyrir þeim. Faðir þinn plantaði þér hér og þú ert íslendingur og þakkaðu honum fyrir að hann þraukaði. Við höfum orðið fyrir innrás tug þúsunda manna alla á ungu skeiði bara þeir gætu náð öllum konum sem eru lausar á þessu tímaskeiði. Reyndu að hugsa rökrétt þetta er ekkert hatur í garð útlendinga. Hugsaðu skýrt þetta er að reyna að verja það sem við eigum. Land og þjóð. kannski ert þú ekki nema hálfur íslendingur og hefir því ekkert stolt til lands og þjóðar. kannski.

[Benedikt (IP-tala skráð) 31.3.2008 kl. 15:35]

Valdimar, hvað ertu að reyna að segja? Hver ætti helst að hugsa rökrétt?? Og skýrt?? Lastu greinina til enda...skildirðu hana?

Mér finnst þetta kjánalegt komment hjá þér.

[Tryggvi Thayer, 31.3.2008 kl. 18:07]

Ég kannast við margt af þessu líka. Þessi Thayer sem þú nefnir er faðir minn, Marshall Thayer. Eins og þú segir þá var hann upplýsingafulltrúi varnaliðsins en við fjölskyldan bjuggum í Njarðvík. Við vorum auðvitað nánast með skotmark við húsið okkar, JO númerin á bílnum í innkeyrslunni. Ég man að maður kippti sig lítið upp við eggjakastið o.þ.h. enda höfðum við varla lifað við annað síðan ég mundi eftir mér. En þeir voru margir ameríkanarnir sem voru lítið skárri á þessum tíma og fengum við oft að finna fyrir því upp á velli að við vorum ekki síður útlendingar þar. En á heildina litið hefur þetta allt saman reynst hið besta veganesti.

[Valdimar Samúelsson, 31.3.2008 kl. 19:37]

Fyrirgef Vilhjámur. las ekki síðasta kaflan. Ég er nær nákvæmlega sammála þér.  Burt með glæpahyskið en eins og ég hef skrifað áður þá fylgir það að eilífu farandsverkamönnum. Þetta hatur sem þú ert að tala um frá í gamladaga er ekki lengur s.s nágranna hatur en ég vil ekki alla þessa farandsverkamenn sem þú raunar segir sjálfur. Fyrirgef aftur. Mundu ef þú býrð í danmörk þá eru þeir virkilega góðir að fylgjast með grönnum þetta gera allar þjóðir. Kv V

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 31.3.2008 kl. 20:15]

Þakka ykkur öllum herrar mínir, fyrir góðar athugasemdir.

Tryggvi Thayer, mikið er ég ánægður að sjá að minni mínu fer ekki aftur. Nafn föður þíns kom eiginlega upp úr undirmeðvitundinni í höfðu mínu þegar ég var að skrifa þetta og rifja þetta upp um leið. Ég var ekki einu sinni viss um að ég hefði munað nafnið rétt.

Það sem man sérstaklega vel eftir í fari föður þíns var sú kurteisi sem hann sýndi rútufylli af rugluðum unglingum úr Reykjavík, sem ætluðu í heimsókn á Völlinn í blindbil, til að sjá úrkynjun Kananna eða eitthvað annað "lásí". Okkur var m.a. hleypt inn á  PTO (PTA)-carnival í flugskýli stóru, en á slíka hátíð hafði ég farið oft á sem barn. Þótti sumum félögum mínum það nú dæmigert fyrir ómenningu Bandaríkjamanna. Mér fannst bara gaman.

Ætli eggjakast sé gamall Íslenskur siður til að bjóða útlendinga velkomna?

Það var eiginlega eftir þessa ferð á Völlinn og yfirlýsingu félagsmanna Róttæka Félagsins í MH um Ísrael, að ég ákvað að ganga mínar eigin leiðir í stað þess að vera með í hópi fólks sem aðeins gat "fúnkað" með því að vera algjörlega sammála í hatursglósum. Ég uppgötvaði að ég var ekki hinn dæmigerði kommi.

Ég er hjartanlega sammála þér um að þetta einkennilega hegðunarmynstur umhverfisins var gott veganesti, sem hefur gefið manni innsýn í ýmislegt, sem aðrir ekki sjá.

[Sólveig Hannedóttir (IP-tala skráð) 31.3.2008 kl. 23:40]

Athyglisverð grein Vilhjálmur, eiginlega stórgóð. Gott að þú segir frá þessari reynslu þinni. Ég geri ráð fyrir að faðir þinn hafi verið Gyðingur, þar sem þú virðist vera að segja okkur að hann hafi verið merktur gyðingastjörnunni.  Ég er soldið hissa á því, mér fannst alltaf sjálfri, alla vega í minni fjölskyldu var mikil virðing borin fyrir Gyðingum. En mér finnst þeir einstaklingar sem gerðust Íslendingar hér í den, hafa virkilega sýnt okkur og kennt, hvað hægt var að gera, en í einhverri heimóttarhegðun og tortryggni til þess sem að utan kom, mótuðu þessa hallærislegu hegðun.  Mér þykir bara leiðinlegt að heyra þetta.

   En mikið lifandis ósköp og skelfing er ég fegin skrifum þínum um skælingana í MH í hekluúlpunum, og Kínaskónum.....Orð í tíma töluð, mér fannst svo leiðinlegt að horfa upp á þetta.

[halkatla, 1.4.2008 kl. 00:16]

ég er mjög leið eftir að hafa lesið um framkomuna í garð föður þíns - ég vil trúa því að hlutirnir hafi skánað því þetta er skömm Íslands og það er engin leið að komast yfir hana nema sætta sig við orðinn hlut, iðrast og breytast. 

ég bý útá landi og því fleiri útlendingar sem koma hingað því betri verða samskiptin milli þeirra og innfæddra. Ég vildi að það gæti orðið algilt fyrir allt landið, reyndar er fólkið sem kemur hingað flest ef ekki allt af "góða" taginu.  

[Gestur Halldórsson, 3.4.2008 kl. 19:13]

Takk, takk, fyrir að fá að deila þessari frásögn með þér. Það er ekki ofsagt um okkur íslendinga, minnimáttarkenndin og hvernig oft er brugðist við henni. Stórgóðar greinar hjá þér Vilhjálmur.

Bíð spenntur eftir meiru.   Blessiþig GH.

[Aron Björn Kristinsson, 8.4.2008 kl. 16:01]

Góð grein og er ég þér loksins sammála í einhverju. Það er ekki útlendingahatur að vilja ekki sjá erlenda glæpamenn á landinu.

Samt þetta með tungumálið, mér finnst að við ættum að gera það sama og Svíðþjóð, skilda alla í tungumálakennslu, annars færðu bara ekki að vinna. Ég ætlast á engan hátt til að útlendingar tali lýtalausa íslensku, enda er það óraunsætt. Eiginmaður frænku minnar er útlendingur, hana talar hana mjög vel, en beygingarnar vilja stundum ruglast hjá honum, maður leyðir bara slíkt hjá sér.

Íslenskan er eitthvað sem öllum Íslendingum þykir vænt um (eða ættu að þykja það), og það er leiðinlegt þegar pabbar okkar og mömmur, afar og ömmur geta liggur við ekki lengur farið út að borða vegna tungumálaörðuleika. Ég þekki hörkuduglega útlendinga sem eru heiðvirðir og gott fólk, en sumir þeirra leggja engan metnað í að læra stakt orð í íslensku og fer það alltaf jafn mikið í taugarnar á mér.

Gott mál að ég skuli vera þér sammála í einhverju, enda erum við ekki að ræða mikið hitamál okkar beggja, þ.e. Pelstínu og Ísrael:) 

[Ólafur Þórðarson, 10.4.2008 kl. 02:28]

Einstaklega skemmtileg grein til aflestrar. Mikið satt í henni hvað viðhorf fólks varðar. Ég held að það geti verið erfitt að vera "útlendingur" í hvaða landi sem er og misjöfn viðbrögðin hjá skrílnum sem lengst hefur búið á viðkomandi landsspildu. Ég á t.a.m. erfiðara með að búa í BNA eftir því sem ég er lengur hér, ekki endilega margir sammála eða á sömu bylgjulengd. Kannski er einhver samheldni sem er nauðsynleg mannssálini og að missa af henni eða finna fyrir tilgangslausum mótþróa getur verið sárt og valdið reiði og tilfinningu um útskúfun.

Kenni dóttur minni íslensku og velti stundum fyrir mér hvort hreimur hjá henni geri henni kleift "að nokkurn tímann verða íslensk." Við sjáum bara hvernig þetta þróast.